حقوق شهروندی زنان در ایران عهد قاجار

مقاله حاضر درصدد است تا تصویر کلیت‌گرایانه از موقعیت اجتماعی زنان عهد قاجار را در یک خط سیر تاریخی قرار دهد و به این مساله بپردازد که حقوق شهروندی زنان در عصر قاجار تا چه اندازه، تحت چه اشکال و با تبعیت از کدام منطق تحول تاریخی رنگ واقعیت به خود گرفته است؟ بر این اساس، از نظریه سه مرحله‌ای تحول تاریخی حقوق شهروندی مارشال برای هدف توصیف حقوق زنان بهره می‌گیرد. روش بررسی موضوع مطالعه موردی تاریخی است که در آن از روش اسنادی برای گردآوری اطلاعات و روش تطبیق الگو برای تحلیل اطلاعات استفاده می‌کند. نتایج حاکی از آن است که تحول حقوقی زنان در دوره قاجار عمدتاً در برخی شاخص‌های حقوق مدنی رخ داده است. هیچ‌کدام از دو شاخص حقوق سیاسی تحقق نیافت و حقوق اجتماعی تنها در شاخص آموزش شاهد تغییر ملموس بود. بدین‌ترتیب، زنان دوره قاجار تنها توانستند با کسب دستاوردهایی در زمینه آزادی‌های فردی تا مرحله نخست توالی تاریخی حقوق شهروندی پیش بروند و با ناکامی کامل در عرصه سیاسی به موفقیت‌های نخستین در حقوق اجتماعی دست یابند.

women’s civil rights in iran in qajar

the qajar period is the beginning of a modern era in the entire history of iran. in the same period, iran is introducing new concepts, including citizenship rights. during the qajar period, iranian women also met their citizenship rights for the first time and worked for it. since women and men in one country share the same fate of their country, so ignoring women in some historical sources doubles the need to study their lives. the present research is the ability to conform to the t-score. the paper examines the rights of women in the qajar era in three dimensions of civil, political and social rights based on marshall’s formulation. this historical case study is a descriptive and data gathering method, documentary and analysis method of pattern matching. the findings show that only a fraction of the civil, political, and social rights aspects evolved alongside each other and at the same time, and it was not possible to follow marshall as a historical sequence of qajar women’s citizenship rights.