نقش و جایگاه دولت در سیاست اجتماعی در حوزه مسکن در ایران

مسکن از جمله حوزه‌هایی می‌باشد که امروزه بخشی مهم از سیاستگذاری‌های اجتماعی دولت‌ها را به خود اختصاص داده است. در کشور ایران، پس از انقلاب اسلامی، خط‌مشی‌های کلی و سیاست‌های تامین مسکن در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیش‌بینی شده است و در قالب قانون برنامه توسعه، مصوب و از سوی دولت های مربوطه در دستور کار قرار گرفته و در جهت اجرایی گردیدن آنها، تلاش‌هایی صورت گرفته است. بر مبنای اهمیت و ضرورتی که سیاستگذاری در حوزه مسکن در جوامع امروزی دارد، نوشتار حاضر با طرح این سوال اساسی که چه نقش و جایگاهی را می‌توان برای نهاد دولت در سیاست‌های اجتماعی تدوین شده در حوزه مسکن در ایران پس از انقلاب در نظر گرفت؟ با کاربست روش تحلیل محتوای کیفی، درصدد بررسی سیاستگذاری‌های صورت گرفته از سوی دولت‌ها در حوزه مسکن در قالب قوانین برنامه‌های توسعه پس از انقلاب در ایران، است. جامعه آماری پژوهش، متون قوانین برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه در کشور می‌باشد و ابزارگردآوری اطلاعات، استفاده از سیستم رمزگذاری و مقوله‌بندی یا فهرست وارسی است. یافته های حاصل از تحلیل محتوای کیفی حاکی از آن است که در برنامه چهارم توسعه، سیاست مسکن در راستای سیاست ساماندهی بافت های فرسوده و تامین مسکن کم درآمدها (مسکن مهر) تدوین گردید و حرکتی موثر در جهت عدالت اجتماعی و تامین مسکن خانوارهای کم درآمد بوده است و در قالب برنامه پنجم توسعه، با تاکید بر الگوهای شهرسازی اسلامی-ایرانی، مسکن مهر، ساماندهی بافت های فرسوده، اسکان غیررسمی و توسعه پایدار در حوزه مسکن، این مهم مدنظر دولتمردان قرار گرفته است. در هر دو برنامه دولت از نقش پررنگ و اثرگذار در بخش مسکن برخوردار است.

the role and position of government in social policy in housing in iran

housing is one of the areas that has become one of the most important areas in social policy making. in iran, after the islamic revolution, general policies and policies on housing provision in economic, social and cultural development programs have been envisaged and have been approved and implemented by the relevant governments in the form of development plan legislation. there have been attempts to turn them around.the present article, using qualitative content analysis, seeks to examine the policies of governments in the field of housing in the context of post-revolutionary development plans in iran.the statistical population of the research is the texts of the laws of fourth and fifth development plans in the country and the data gathering tool is the use of an encryption and categorization system or a checklist.the findings indicate that in the fourth development plan, housing policy was developed in line with the policy of organizing worn-out tissues and providing low-income housing (mehr housing). in the context of the fifth development plan, government officials have focused on islamic-iranian urban development patterns, &mehr housing&.