نقاشی عصر عاشورا زنانگی، و تحول فرهنگی در ادراک مذهبی در ایران معاصر
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
رحمانی جبار
|
|
منبع
|
مطالعات جامعه شناختي - 1398 - دوره : 26 - شماره : 1 - صفحه:91 -113
|
|
چکیده
|
نقاشی عصر عاشورای فرشچیان یکی از مهمترین و معروفترین نقاشی‌های دوران مدرن در ایران در زمینه شمایل نگاری مذهبی است. این نقاشی/مینیاتور در دهه 50 شمسی کشیده میشود، اما دقیقا دو دهه بعد زمینه‌های عمومیت یافتن و شهرت آن فراهم میشود. در این مقاله تلاش شده به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی و همچنین ویژگی‌های درونی این مینیاتور که سبب تعویق دو دهه‌ای در شهرت این نقاشی و شهرت فراگیر در بسیاری از فرهنگ‌های شیعی در دهه 70 شمسی شد، پرداخته شود. لذا تلاش شده با روش‌های مردمنگارانه و همچنین مطالعات اسنادی به زمینه‌های فراگیر شدن این مینیاتور با تاکید بر مولفه زنانگی در آن پرداخته شود. در این نقاشی از لحاظ محتوایی، دال برتر و محوری آن، حضور یک زن، البته در غیاب مرد اصلی در واقعه عاشور است. محوریت یافتن یک زن در شمایل نگاری شیعی، یک امر بدیع و مدرن است که در تجربه‌های مدرن ذهن و زبان نقاشی استادفرشچیان و همچنین جامعه ایران در دهه‌های اخیر میتوان سراغ آن را گرفت. به همین سبب این نقاشی و تاریخ فرهنگی آن در دهه‌های اخیر به خوبی گویای تاریخ فرهنگی شیعیان و محوریت یافتن الگوهای جدید بویژه الگوهای زنانه در روایتهای دینی است.
|
|
کلیدواژه
|
مینیاتور عصر عاشورا، فرشچیان، آیین‌های عزاداری، زنانه شدن فرهنگ، زنانگی در فرهنگ شیعی
|
|
آدرس
|
پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
r_rahmani59@yahoo.com ; ramani@iscs.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|