نسبت عینیت و ارزش‌باری علوم ‌اجتماعی با توجه به دیدگاه فیلسوفان مسلمان

رابطه ارزش و علوم اجتماعی همواره از موضوعات مورد بحث در میان جامعه‌شناسان و نیز فیلسوفان علوم اجتماعی بوده است. پر واضح است که این بحث اصالتاً مبحثی فلسفی است و آنگاه که جامعه‌شناس ردای فیلسوف به تن می‌کند، در باب آن به بحث و نظر می‌پردازد. متفکران بسیاری برای حفظ عینیت علوم اجتماعی بر این باور بوده‌اند که علوم اجتماعی باید مستقل از ارزش‌ها باشد. برخی دیگر برای توضیح بهتر این منظور و یا عبور از این قرائت رادیکال، از دو مقام کشف و توجیه یاد کرده‌اند. روشن نبودن مفاهیم مرتبط با این موضوع و دقیق نبودن محل نزاع بر ابهام این بحث افزوده است. در این مقاله با بررسی معنای ارزش، عینیت و با تفکیک مقام‌های علوم اجتماعی به شش مقام کشف، مفاهیم، توجیه، پذیرش نظریه، توصیه و کاربرد، ضمن توضیح الزامات هر مقام می‌کوشیم با استفاده از مبانی فیلسوفان مسلمان در مسیر روشن شدن بحث قدم برداریم.

the realation of objectivity and valuedependence in social science in muslim philosophers’ thought

the relationship between value and the social sciences has always been a subject of debate among sociologists as well as philosophers of the social sciences. it is clear that this debate is essentially a philosophical debate, and when the sociologist wears the philosopher’s cloak, he discusses it. many thinkers have maintained that social science must be independent of values ​​in order to maintain the objectivity of the social sciences. others have cited two sources of discovery and justification for better explaining this purpose or going beyond this radical reading. the lack of clarity in the concepts involved and the inaccuracy of the dispute have added to the ambiguity of the debate. this article examines the meaning, value, objectivity and disaggregation of the social sciences into six positions, discoveries, concepts, justifications, acceptance of theory, recommendation and application. while explaining the requirements of each official, we try to take the path of clarification by using the foundations of muslim philosophers.