تحلیل جامعه‌شناختی ارزش‌های طبقاتی در ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
جلایی پور حمیدرضا ,عزیزی مهر خیام
|
|
منبع
|
مطالعات جامعه شناختي - 1396 - دوره : 24 - شماره : 2 - صفحه:319 -346
|
|
چکیده
|
هرچند در فضای روشنفکری جامعه بسیاری از پدیده‌ها و مسائل با مفهوم طبقه تبیین و تحلیل می‌شوند، اما تلاش چندانی برای بررسی تجربی طبقات در ایران انجام نشده است. مقاله حاضر به بررسی ارزش‌های طبقاتی در جامعه ایران می‌پردازد و طبقه را با معیار «اشتغال» تعریف و برای شناسایی طبقه بالا از معیار دارایی در کنار اشتغال استفاده می‌کند. داده‌ها با مصاحبه گردآوری شده و تحلیل داده‌ها با تحلیل مضمون و محتوای کیفی انجام می‌شود. مشارکت‌کنندگان در پژوهش افرادی از طبقات پایین، متوسط و بالا در شهر تهران، شامل 68 نفر، هستند. یافته‌ها نشان می‌دهد که طبقات، ضمن برخورداری از برخی اشتراکات ارزشی، تفاوت‌هایی با هم دارند و در پاره‌ای موضوعات ارزش‌های متفاوتی در درون هر طبقه قابل شناسایی است. ارزش‌های طبقاتی در چهار مقوله ارائه شده‌اند شامل: ارزش‌های اجتماعی، ارزش‌های اقتصادی، ارزش‌های توسعه‌ای، و ارزش‌های مربوط به عدالت و نابرابری. مهم‌ترین ارزش‌های طبقاتی به قرار زیر است: در طبقه بالا پول‌محوری، نمایش، فردمحوری، و استحقاق؛ در طبقه متوسط توجه به مسئولیت فردی، رعایت مصحلت جمعی، فردگرایی، و استحقاق؛ و در طبقه پایین نمایش و رقابت، استحقاق، و فردمحوری ارزش‌های غالب‌اند. برآیند ارزش‌های طبقاتی را می‌توان این گونه برشمرد: طبقه بالا به همراه بخش بازاریِ جدید طبقه متوسط در پی دفاع از منافع طبقاتی و بهره‌گیری بیشتر از شرایط موجود است. دیگر لایه‌های طبقه متوسط در پی بهبود کیفیت زندگی و محیط پیرامونی از طریق ارتقاء سطح تامین نیازها و به همراه یک لایه از طبقه بالا مایل به مشارکت در اصلاحات اجتماعی هستند. طبقه پایین نیز در تلاش برای تثبیت پایداری تامین نیازهای اساسی زندگی و تطبیق یافتن با شرایط موجود است.
|
|
کلیدواژه
|
طبقه اجتماعی، ارزش‌های طبقاتی، فردگرایی، توسعه، عدالت و نابرابری
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, گروه جامعه‌شناسی, ایران, دانشگاه تهران, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
azizimehr@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|