نقدی بر رمان«اللّص و الکلاب» اثر «نجیب محفوظ»از منظر فنّ توصیف

رمان یکی ازانواع ادبی جدید است که دراوایل قرن بیستم،به عنوان یک فنّ ادبی مستقل،جایگاه خودرادرادبیات عربی محکم کرد.این گونه‌ی ادبی در بیان مسایل مربوط به زندگی انسان معاصر که بامعضلات خاصّ دنیای خود دست وپنجه نرم می‌کند،از توان بالایی برخوردار است و توجّه بسیاری از نویسندگان خوش ذوق را به خود جلب کرده است؛ یکی از این نویسندگان معاصر عرب«نجیب محفوظ»است که علاوه بر داستان کوتاه، در زمینه‌ی رمان نیز آثار ارزشمندی را به رشته‌ی تحریر درآورده است.از آنجا که اغلب پژوهش‌های نقد معاصر- که پیرامون آثار منثور به ویژه داستان، رمان و نمایشنامه صورت می‌گیرد - پژوهشگران فقط به بررسی عناصر داستان می‌پردازند،در این مقاله سعی شده تا فنّ «توصیف» به عنوان مهم‌ترین شیوه‌ای که سهم بسزایی در تبیین این عناصر و به دنبال آن سنجش مهارت‌های نویسندگان دارد، در رمان«اللّص و الکلاب» اثر «نجیب محفوظ»،مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.برای تحقّق این هدف، پس از نگاهی گذرا بر زندگی و پاره‌ای از آثار ادبی «نجیب محفوظ» اقدام به تعریف فنّ توصیف در ادبیات داستانی و برشمردن اقسام و ابزار این فن نموده و آن گاه به نقد و تحلیل این رمان بر پایه‌ی معیارهای مذکور پرداخته شده تامهارت «نجیب محفوظ»در فنّ توصیف نیز در ترازوی نقد قرار گیرد.از جمله دستاوردهای این پژوهش آن است که «نجیب محفوظ» با به کارگیری فن توصیف و شیوه ها و ابزارهای گوناگون آن، علاوه بر توفیق در انتقال عواطف و حالات درونی شخصیت های رمان به خواننده، وی را به خوبی در جریان حوادث رمان قرار داده و تصویر بسیار ملموسی از فضای رمان ارایه کرده است.