تحلیل گفتمان اشعار سمیح القاسم بر اساس رویکرد بینافردی

سمیح القاسم همواره به عنوان یکی از شاعران برجسته مقاومت محسوب می گردد به طوری که وی را یکی ازاعضای مثلث مقاومت محسوب میکنند که نقش مهمی در به تصویر کشیدن فاجعه فلسطین داشته است اما در سالهایاخیر نظرات مختلفی در مورد تغییر رویکرد سیاسی وی از مقاومت به سازش مطرح شده است در این میان با توج?ه بهاینکه شاعران و من جمله سمیح القاسم زبان خاص خود را داشته و پی بردن به رویکرد اصلی انان به سادگی صورتنمیگیرد بنابراین در این میان به ابزاری در جهت کشف رویکرد فکری وی نیاز داریم. یکی از مهمترین ابزارها در جهتپی بردن به لایه پنهانی متن و فهم اصول اندیشه نویسنده و شاعر، تحلیل گفتمان می باشد. این رویکرد زبان شناسی بابررسی فرانقش بینافردی از یک سو و زبان شناسی از سوی دیگر سعی در تبیین نظام اندیشگانی شاعر دارد. بنابراین دونمونه قصیده از قبل و بعد از جنگ شش روزه 197 م (به عنوان یکی از رویدادهای موثر در تغییر رویکرد سیاسی مبارزانو ادبای مقاومت) را برگزیده واز نظر تقابل و رابطه حاکم بر حضور متکلم و مخاطب به عنوان مظاهر اصلی ساختاربینافردی مورد بررسی قرارداده و نتیجه گرفتیم که حضور متکلم و مخاطب در اشعار قبل ازجنگ بسیار قدرتمند بوده ودر مورد متکلم با نقش آفرینی ضمایر مفرد وجمع و در مورد مخاطب با مخاطب قراردادن برادران مجاهد و تکرارفعلهای امر و نهی تبیین شده است. در حالی که در اشعار پس از جنگ شخص متکلم به صورت ضعیف و معمولاً بدونذکر ضمیر مستقیم حضور یافته و شخص مخاطب نیز هرگز با افعال امر و نهی که بیانگر احساس مسیولیت شاعر در قبالارشاد مخاطبان می باشد، همراه نیست. به این ترتیب تغییر رویکرد سمیح از قوت و اقتدار به انفعال و ضعف کام لامشهود است