زیبایی‌شناسی انتقادی اشعار ادونیس بر اساس مکتب فرانکفورت

نظریه ی زیبایی شناسی انتقادی مکتب فرانکفورت، به هنر به مثابه ی یک مقوله ی مستقل می نگرد و بر اصالت آن تاکید می نماید. بر اساس مبانی این نظریه، موفق بودن یک اثر هنری در گرو سازش نکردن با ناسازگاری ها و عدم تاییدآن هاست. ادونیس به عنوان شاعر نوگرای معاصر عربی، با بهره گیری از ساخت‌های جدید زبانی، بر آن است تا امکان های جدید شعری را تجربه کند. زبان انتقادی وی، نظام ساکن و تاییدگر سلطه را به لرزه درمی آورد، تناقض های موجود در جامعه را افشا می کند و می کوشد تا جامعه ای بر پایه ی عدالت، آزادی و اندیشه ورزی بنا نماید. در پرتو اهمیت مساله، پژوهش حاضر تلاش دارد تا براساس نظریه ی زیبایی شناسی انتقادی و با روش توصیفیتحلیلی، به بررسی اشعار انتقادی ادونیس در دفترهای شعری «اغانی مهیار الدمشقی»، «تنبا ایها الاعمی» و «هذا هو اسمی» بپردازد؛ دفترهایی که در آن شاعر قضایای موجود در جامعه را به چالش می کشد و برای بیداری و روشنگری انسان معاصر و آشنایی وی نسبت به آزادی و شهامت انتقاد نسبت به نابسامانی شرایط حاضر در جهت رسیدن به جامعه تلاش می نماید. بررسی نمونه های شعری شاعر، نشان دهنده ی آن است که ادونیس به استقلال هنر، باور دارد و کوشیده تا ملت عرب را بیدار سازد. او نپذیرفته که یک شاعر در قید و بند باشد، از حکومت یا حاکم خاصی دفاع نماید و یا وامدار شخص یا اشخاصی باشد؛ بلکه از نظر او وظیفه‌ شاعر این است تا ضمن سلطه ناپذیری، در برابر هر نیرویی که انسان را محدود می سازد و آزادی وی را سلب می کند بایستد و با آن جریان به مبارزه برخیزد.

Analysis of the Adonis poems based on the Frankfurt school of critical aesthetics

The critical aesthetic theory of Frankfurt school regards art as an independent field and emphasizes its genuineness. According to this theory, success of a work of art depends on irreconcilability to compatibilities and disapproval of them. Ali Ahmad Saeid, a contemporary Arab poet, has been considered as a modernist in Arabic literature, and he has tried to use new language structures to experience new poetry. His critical language shakes the dominant ruling system and reveals the contrasts in the society. He tries to create a society based on justice, freedom and thinking. This research seeks to review Adonis’s critical poetry in his anthology based on critical linguistics and the conceptual analysis method. The chapters of his book of poems challenge the events in the society, raise public awareness and awaken the society so as to criticize the current turbulent situation freely. The research gives evidence that the poet not only believes in the independence of poets of the government or certain people but also regards this as a poet’s duty to stand against any force which restricts him.