خوانش ناتورالیستی رمان «بین القصرین» اثر نجیب محفوظ

طبیعت گرایی (ناتورالیسم) به عنوان یک مکتب فلسفی به طور خاص در قرن هجدهم میلادی، وارد عرصه‌ نقد ادبی شدوپیوند بسیار نزدیکی با رئالیسم دارد. ناتورالیست ها با حذف جنبه های ماورائی از زندگی انسان، او را موجودی متاثر از محیط و وراثت دانستند و بر این اساس، زندگی و خلقیات او را تفسیر کردند. نجیب محفوظ در آثار ماندگار خود وقایع اجتماعی و سیاسی مصر را ثبت کرده است که بیشتر پژوهش ها از نگاه رئالیستی به آن نظر داشته اند. پژوهش پیش رو خوانشی نو و ناتورالیستی از اولین رمان مجموعه‌ سه گانه‌ نجیب محفوظ؛ بین القصرین، است و با روش تحلیلیتوصیفی به این مسئله پرداخته تا مولفه های ناتورالیستی موجود در رمان را تبیین کند و تفاوت ناتورالیست محفوظ را با نسخه‌ غربی آن نشان دهد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تقریباً تمامی مولفه های این مکتب همچون تاثیر محیط، وراثت، خون و مزاج بر زندگی انسان ها و... بر این رمان قابل تطبیق است؛ به گونه ای که با جرات می توان آن را در شمار معدود آثار ناتورالیستی ادبیات عربی قرار داد. اما نکته‌ مهم در این باره، گرایش های سنتی و شرقی حاکم بر رمان است که باعث شده ناتورالیست نجیبمحفوظ در نگاه به مقدسات و مسائل ماورائی با ناتورالیست های غربی متفاوت باشد. علاوه بر وجود مولفه ها و درون مایه های ناتورالیستی، این رمان در فرم و ساختار همچون کشدار بودن، توصیف دقیق جزئیات و صحنه ها و پایان غم انگیز داستان نیز ویژگی های رمان ناتورالیستی را داراست.

Naturalistic understanding of the novel Bain ALqasrain by Najib Mahfouz

Najib Mahfouz, a wellknown Egyptian writer, has created a solid link between philosophy and literature. One of the philosophical schools is naturalism, which was introduced into literary criticism in the nineteenth century by Emil Zola. By eliminating the supernatural aspects of human life, naturalists consider man as an inherent creature of the environment and the product of inheritance. According to these premises, human life and mood are interpreted. The present study adopts a naturalistic point of view to review Bain ALqasrain as the first novel in the trilogy of Najib Mahfouz. It also examines the components and foundations of the naturalistic school. It is concluded that the overwhelming expression of naturalistic principles, such as the influence of the environment, inheritance, blood and temper on the lives of the characters of the novel, has made it one of the few naturalist works in the Arabic literature. An important point, however, is the traditional and Eastern orientation of the novel in dealing with sacraments and supernatural issues which has made naturalist Najib different from Western naturalists. In addition to the existence of naturalistic components and themes, the novel enjoys particular features in terms of form and structure, including verbosity, precise description of the details and scenes, and tragic end.