نقد جامعه‌شناختی رمان شیکاگو اثر علاء الاسوانی بر پایه نظریه ساختار‌گرایی تکوینی

نقد جامعه‌شناختی، از نظریه‌هایی است که در عرصه تعامل ادبیات با علوم اجتماعی بروز یافته و سعی بر آن دارد تا رابطه میان ساختار ادبی و جامعه را بررسی نماید. مطابق این نظریه، میان متون ادبی و محیط اجتماعی که متن ادبی در آن متولد شده، تاثیر متقابلی وجود دارد. از یک طرف نویسنده در آفرینش متن ادبی خود از جامعه تاثیر می‌پذیرد و از طرف دیگر، متنِ تولید شده نیز بر محیط اجتماعی خود تاثیر می‌گذارد. جورج لوکاچ و لوسین گلدمن از مهم‌ترین نظریه پردازان این عرصه هستند. در پژوهش حاضر تلاش بر آن بوده تا به شیوه توصیفی – تحلیلی و بر پایه چارچوب نظری نقد جامعه‌شناختی، رمان شیکاگو اثر علاء اسوانی، نویسنده معاصر مصری بر پایه مکتب ساختارگرایی تکوینی گلدمن مورد بررسی و نقد جامعه‌شناختی قرار گیرد تا به پاسخ این پرسش کلی که آیا این رمان قابلیت نقد در چارچوب نظریه ساختارگرایی تکوینی را دارد؟ دست‌یابد. در این زمینه تلاش شد تا این رمان در دو مرحله دریافت و تشریح و در زمینه‌هایی مانند شخصیت، درون‌مایه و بسترهای سیاسی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج به دست آمده نشانگر این واقعیت است که اسوانی با اثرپذیری از محیط اجتماعی مصر در زمان ریاست جمهوری حسنی مبارک، تلاش نموده تا مشکلات قشر روشنفکر و تحصیل کرده مصر را چه در داخل و چه در خارج از کشور مورد نقد و بررسی قرار دهد. رمان‌های اسوانی و از جمله شیکاگو، بعد از انتشار، در آگاهی بخشیدن به ملت مصر نقش اساسی داشته و در به وجود آمدن انقلاب مصر تاثیر بسزایی داشته است.

The sociological criticism of Ala Asvani’s novel Chicago based on the theory of generative structuralism

Social criticism is one of the new theoretical frameworks that have emerged in literature. It seeks to shed light on the link between the literary text and the community and considers that the society influences the author. This influence leads to the creation of literary effects that are associated with the society and culture in which the text is born. Literary works also affect the society in different ways. George Lochatch and Lucian Goldman are among the most important theoreticians of this theory. In this regard, the present study seeks to analyze the novel Chicago written by Alaa Asvani. The results show that Asvani, influenced by the Egyptian society and the prevailing social conditions in Egypt during the presidency of Hosni Mubarak, has tried to address the obstacles and problems facing Egyptian intellectuals inside and outside Egypt. He then analyzes and reviews these problems. Asvani’s novels, including Chicago, play an important role in enlightening Egyptians and revolutionizing Egypt.