سنجش دانش کاربردشناسی فارسی آموزان غیرایرانی: بررسی نقش دوره‌های آموزش زبان فارسی، زبان مادری و سطح زبانی زبان‌آموزان

باوجود توجه و تمایل روزافزون به پژوهش درحوزه ی کاربردشناسی بین زبانی، پژوهش در زمینه ی ارزشیابی این حوزه ی بسیار مهم در زبان دوم، هنوز کندتر از ارزشیابی جنبه های دیگر رشد و پیشرفت توانش زبانی فراگیران زبان دوم پیش می رود (روور، ٢٠٠٦). از این‏رو، پژوهش حاضر، علاوه بر سنجش سطح دانش کاربردشناسی غیرفارسی زبانانی می پردازد که فارسی را به عنوان زبان دوم در ایران می آموزند و تاثیر سطح زبانی، زبان مادری و دوره های آموزش زبان فارسی را بر سطح دانش کاربردشناسی این افراد بررسی می کند. بدین منظور، سه آزمون از نوع خودارزیابی، تکمیل گفتمان نوشتاری و تکمیل گفتمان چندگزینه ای از مجموعه آزمون هادسون و همکاران (1992، 1995) انتخاب شد و طی چند مرحله برای استفاده در زبان فارسی آماده گردید. شرکت کنندگان در آزمون ها، 65 فارسی آموز غیرایرانی بودند که بر اساس سهولت دسترسی، از سه سطح زبانی مقدماتی، میانی و پیشرفته انتخاب شده و بر اساس زبان مادری در چهار خانواده ی زبانی هند و ایرانی، اروپایی، آفریقاآسیایی و آلتایی و چینی تبتی قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از شاخص های توصیفی، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تی مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که شرکت در دوره های آموزش زبان فارسی در ایران در افزایش سطح دانش کاربردشناسی زبان‏آموزان تاثیرگذار بوده است و نیز نشان داد که با افزایش سطح زبانی، سطح دانش کاربردشناسی زبان آموزان می‏تواند افزایش یابد. میانگین ها در هر سه آزمون برگزار شده نشان دهنده ی تفاوت بین چهار خانواده ی زبانی مورد نظر در این پژوهش بود، اما این تفاوت در تمام موارد، از نظر آماری تایید نشد.

Assessing Persian as a Second Language Learners’ Pragmatic Knowledge: the Role of Persian Language Courses, Learners’ Mother Tongue and Proficiency Level

Despite the increasing interest in interlanguage pragmatics research, research on the assessment of this crucial area of second language competence still lags behind the assessment of other aspects of second language competence (Rover, 2006). The present study aimed to assess the pragmatic knowledge of learners of Persian as a second language and to explore the effect of Persian language courses, learners’ mother tongue, and learners’ proficiency level on the development of their pragmatic knowledge. Three pragmatics measures, i.e. a discourse selfassessment test, a written discourse completion test, and a multiplechoice discourse completion test, were chosen from Hudson et al.'s (1992, 1995)  test battery. The measures were adapted for Persian language assessment. The tests were administered to 65 Persian language learners who were at beginner, intermediate, and advanced proficiency levels.  Convenient sampling was used. Based on their mother tongues, the learners  were assignd to four language family groups namely IndoIranian, European, Afroasiatic and Altai, and SinoTibetan. Through descriptive statistics, Cronbach's alpha, Pearson correlation coefficient, oneway ANOVA and independent samples t test, the collected data were analyzed. The results confirmed the effect of Persian language courses on the development of learners’ pragmatic knowledge and also showed that the learners' pragmatic knowledge increased as their Persian language proficiency increased. Comparison of the mean scores on the three pragmatics tests indicated differences among the four language families, but not all these differences were statistically significant.