آغازه و پایانه‏ ی کلامی در درس‏نامه‌های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان

منظور از آغازه و پایانه‌، کلمات یا عباراتی هستند که گوینده، مکالمه‏ی خود را با آن‏ها آغاز یا تمام می‌کند. نمونه‏ی کلیشه‌ای آغازه، «سلام» است و عبارت «خداحافظ» نیز نمونه‌ای رایج از پایانه‏ی کلامی به شمار می‌آید. عبارات کلیشه‌ای و رایجی همچون «تولدت مبارک» یا «نوروزتان پیروز» را نیز می‌توان به اعتبار کارکرد واقعی‌شان در میان کاربران زبان، آغازه یا پایانه نامید. در این پژوهش، الگوهای آغازه و پایانه‏ی شش درس‏نامه‏ی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان بررسی شده است. منابع مورد مطالعه عبارتند از: پورنامداریان (1386)، ثمره (1384)، ضرغامیان (1384)، صفارمقدم (1391)، فرزاد (2004) و شعبانی جدیدی و پرویز بروکشا (2010). یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد درس‏نامه‌های مورد مطالعه، در استفاده از عناصر آغازه و پایانه‏ی کلامی، به الگوهای طبیعی و متعارف زبان توجه نکرده‌اند. همچنین، استفاده از صورت‌های خطابِ رسمی، نسبت به غیررسمی بیشتر است. کاربرد آغازه‌ها نسبت به پایانه‌ها بیشتر است و بسیاری از مکالمات در پیکره‏ی پژوهش، ناگهان و به گونه‌ای مصنوعی خاتمه می‌یابند و در واقع قطع می‌شوند. محقق بر این باور است که یافته‌های پژوهش حاضر می‌تواند توجه مولفان متون آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبان را به کاستی‏های منابع موجود جلب کرده و اهمیت بازنگری در متون مذکور را خاطرنشان سازد. 

Openings and Closings in Textbooks forTeaching Persian to Non Persian Speakers

Openings and closings are words or expressions that speakers use to start or end a dialog. ‘Hello’ or ‘Hi’ are typical exles of an opening, and ‘goodbye’ or ‘bye’ represent a usual closing. Some expressions like ‘Happy Birthday’ or ‘Merry New Year’ are of other exles which function as opening or ending words. The corpus of this study included six textbooks for teaching Persian to non Persian speakers as Purnamdariyan (2006), Samare (2004), Zarghamiyan (2004), Saffar Moghadam (2011), Farzad (2004), and Shabani Jadid Parviz Brookshaw (2010). Findings indicated that the textbooks have not provided their learners with a normal and conventional pattern of openings and/or closings words. Also, the use of formal titles was more frequently employed compared to informal ones. In addition, the openings were reported more frequent than closings, also many dialogs end artificially and abruptly interrupted with no closing or pre closing clue. Results would reflect the weaknesses of the syllabi of Persian language learning and accentuate the necessary revisions to materials.