رویکرد مفهومی- نقشی در آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان

یادگیری نقش‌های زبانی و نحوه­ی اجرای آنها، از جمله اهداف مهم در تدریس زبان خارجی/دوم است. از آن‌جا که تاکنون پژوهش چندانی جهت شناسایی نقش‌ها و مفاهیم زبان فارسی صورت نگرفته است، ضرورت داشت که  پس از شناسایی صورت‌های بی‌نشانِ پنج نقش پرکاربرد زبانی در موقعیت‌های مختلف، از آنها در تدریس زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان استفاده نماییم. از این‌رو، پس از جمع‌آوری داده‌های لازم از مکالمات صورت گرفته بین فارسی‌زبانان و اجرای یک آزمون اعتبارسنجی با شرکت 60 فارسی‌زبان (30 زن و 30 مرد)، صورت‌های بی‌نشانِ پنج نقش‌ زبانی «احوال‌پرسی کردن»، «معرفی کردن»، «قبول کردن دعوت»، «مخالفت‌ کردن» و «قول دادن» به دست آمد. از ترکیب موقعیت‌های مختلف، براساس سن، مرتبه­ی اجتماعی و میزان صمیمیت افرادِ درگیر در صورت‌های زبانیِ به دست آمده، شش درس زبان فارسی در قالب مکالمه تولید گردید. سپس از دانشجویان زنِ غیرایرانیِ دانشگاه علامه طباطبائی جهت گذراندن درس‌های تهیه شده در این پژوهش استفاده گردید. پس از انجام پیش‌آزمون و کسب اطمینان از همگن بودن دو گروه کنترل و آزمایش، دروس تولید شده طی سه جلسه­ی آموزشی، به گروه آزمایش تدریس شد. در پایان، به منظور آزمون فرضیه­های تحقیق، از آزمون‌های خی‌دو و فریدمن، و تحلیل کوواریانس تک‌متغیری (آنکوا) استفاده شد که نتایج به دست آمده حاکی از تاثیر مثبت برنامه­ی درسی مفهومی-نقشی در تدریس زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان است.

Functional notional Approach in Teaching Persian to Non Iranian Language Learners

Learning language functions and the way they are implemented are the most significant objectives in foreign/second language teaching. Since few studies have been conducted to identify and recognize the Persian language functions and notions, the present study aims to identify the unmarked language forms, which are used in various situations of the five most common Persian language functions, and utilize them in teaching Persian to non Iranian language learners. Accordingly, after collecting the required data from the conversations of Persian speakers and running a reliability test on 60 Persian speakers (30 female and 30 male), the unmarked forms of the five language functions (greeting, introducing people, accepting the invitation, disagreeing, and promising) were obtained. Merging the different situations based on the age, social status, and intimacy of the participants involved in the designed conversations, six Persian lessons were developed in the form of dialogues to be taught in a course. The participants of the course were all female and non Persian students of Allame Tabatabaei university in Tehran. After taking a pre test and ensuring the homogeneity of the participants in the experimental and the control group, the experimental group received the designed lessons during three sessions. At the end, to analyze the data, chi square tests, Friedman tests, and analysis of covariance (ANCOVA) were employed. Results showed the positive effect of functional notional syllabus on teaching Persian to non Iranian language learners.