تحلیل مولفه‌های معنایی «خطیئه» در قرآن کریم با بهره گیری از رویکرد هم زمانی و درزمانی در معناشناسی

«خطیئه» یکی از مفاهیمِ حوزه معنایی گسترده گناه در قرآن کریم است، که با مفاهیم متعددی پیوند خورده است. برای تدقیق این مفهوم در قرآن کریم افزون ‌بر التفات بر باهم‌آیی‌های آن، بررسی هسته معنایی آن در زبان‌های سامی ضروری می‌نماید. پژوهش حاضر با نظر به‌معنای «خطیئه» در زبان‌های سامی، آراء لغویان و روابط هم‌نشینی آن در قرآن کریم، به بازشناسی مولفه‌های معنایی این مفهوم پرداخته است. دریافت‌های ریشه‌شناسی حاکی از کاربست نیای این واژه در مفاهیم: گناه، غفلت‌کردن، انحراف و خارج‌شدن است. با توجه به اشتراک واج‌ها و قرابت آوایی دو ریشه حطّ و خطا و کاربست آن دو در مفهوم گناه در زبان عبری و عربی، اشتراک نیای آن دو به ذهن متبادر می‌شود. بررسی باهم‌آیی‌ها از وجود مولفه‌های ثقالت، چیرگی، خروج از اعتدال و ذومراتب بودن آن سخن رانده است. بافت آیات از مواجهه حق تعالی در دوگونه: بخشش و کیفر و مواجهه انسان در سه حیطه: ارتکاب، طلب رفع عذاب و طلب بخشش حکایت می‌کند.

analysis of semantic components of “khatiah” in theholy quran, by using the simultaneousand intra-temporal approach in semantics

in the holy quran, “khatiah” is one of the concepts of the wide semantic field of sin, which is linked to several concepts. for adding this concept in the holy quran, it is necessary to study its semantic core in etimology. the present study aims at recognition of semantic elements of the concept by considering the meaning of khatiah in semitic languages and its biologists comment and relation by aims imagination semantic components “khatiah”.in the holy quran. data of etimology shows that usage of concept “khatiah” in sin, neglect, diversion and get out. with care in spotify subscription and the proximity of sounds in two terms “hete” and “khata” shows the usage of these two words in the ebric languages.examining the concepts of ergonomics shows that existence of concepts heavyweight mastering, wastefulness and  out of moderation. the concept of text shows god almighty operates two models, which include to forgive and to punish. humans behave three models that include to prform of “khatiah”, prayer for the end of torment and asking for forgiveness.