بررسی تفسیری آیه «فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ» در آیات مکی

دعوت به توحید و یکتاپرستی هدف مهم انبیای الهی است. آنان یکی پس از دیگری آمده‌اند تا پروردگار هستی و راه تقرب به سوی او و دستیابی به کمال و رستگاری را به انسان بیاموزند. پیامبر اسلام| به‌عنوان آخرین فرستاده الهی، در سرزمین حجاز مبعوث شد. مهم‌ترین وظیفه رسالی او دعوت به توحید و عبادت خالصانه باری تعالی است. ازاین‌رو در آیات مکی فرمان «فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ» در سوره‌های: اعراف، زمر و غافر بلند است. مقاله حاضر به روش توصیفی و تحلیلی به دنبال تفسیر آیات «مخلصا / مخلصین له الدین» در سور مکی است. بررسی تفسیری این آیات نشان می‌دهد عبادت دارای مراتبی است که هر کس متناسب با جایگاه خویش در منظومه کمالی به آن آراسته می‌گردد. ازاین‌رو در آیات مورد بحث، نبی مکرم اسلام(ص) نخستین کسی است که عامل به عبادت خالصانه است. همچنین در این آیات از عبادت پیامبر(ص) با واژه «عبد» و از عبادت دیگران با واژه «دعا» یاد شده است. آیات فرمان‌دهنده همگان به دعای خالصانه، ضمن تصریح به بر حق بودن این دعوت، با تشویق و تهدید و درخواست بی‌توجهی نسبت به اکراه و مجادله‌گری کافران همراه است. نتیجه عمل به این آیات شریفه تامین سعادت فردی و اجتماعی مسلمانان است.

an exegetic study of the verse so supplicate allah, putting exclusive faith in him in meccan verses

calling for tawhid and monotheism is the important goal of divine prophets. they have come, one after another, to teach humans monotheism and the way to approach him and achieve perfection and salvation. the prophet of islam, as the last divine messenger, was sent to the land of hijaz. the most important task of his mission is the call to monotheism and sincere worship of the almighty. therefore, in the meccan verses, the command so supplicate allah, putting exclusive faith in him has been mentioned in surahs: ara’af, zummar and ghafir. the present article follows the interpretation of the verses mukhlisan / mukhlasina lah ul-din in meccan surahs in a descriptive and analytical way. the interpretative study of these verses shows that worship has levels that each person is adorned according to his position in the system of perfection. therefore, in the discussed verses, the prophet of islam is the first person who is responsible for sincere worship. also in these verses of the prophet’s worship, he is mentioned along with the word abd and the worship of others with the word du`a. the verses commanding everyone to pray sincerely, while declaring that this invitation is right, are accompanied by encouragement and threats and a request to ignore the reluctance and argumentativeness of the disbelievers. the result of following these noble verses is to ensure the personal and social happiness of muslims.