نگرشی تحلیلی به آرای مفسّران در آیه «کل یعمل علی شاکلته»

مفسّران از آغاز تاکنون، ذیل آیه 84 سوره اسراء، در بیان معنای «شاکلته» مواضع چندی داشته‌اند؛ برخی آیه را بی‌نیاز از تفسیر دانسته‌اند اما بیشتر مفسّران به اجمال برای «شاکله» معانی‌ای چون: نیت، خُلق و خوی، عادت، دین و مذهب، ذات و طبیعت را مطرح کرده‌اند ولی توضیح بیشتری نداده‌اند و فقط در تفاسیر قرن 14 به پیام‌های اعتقادی و ابعاد انسان شناختی «شاکله» توجّه اندکی شده است. بیشتر تفاسیر عامّه در تفسیر «شاکله» به اقوال پیشینیان اکتفا کرده و فاقد داوری و تحلیل است و اگر توضیحی داده شده ا‌ست، بیان آنان موهم جبر بوده است. چنان‌که بیشتر مفسران امامیه نیز تا اواخر قرن 14 همانند بقیه تفاسیر، به اجمال از کنار آیه گذشته‌اند، ولی آنان با الهام از روایات اهل بیت(ع) در تفسیر «شاکله» از اندیشه جبر مطلق مصون مانده‌اند. نخستین تفسیری که در قرن 14به اهمیت بحث شاکله توجّه کافی کرده و به تفصیل، شبهه جبر را از حریم آیه زدوده و تاثیر جدّی در اندیشه مفسّران پس از خود داشته، تفسیر المیزان است، هر چند این تحوّل به تفاسیر عامّه راه نیافته است.

an analytical approach to the opinions of the commentators in the verse kullun ya`malu `alaa shakilatihi

from the beginning until now, under the verse 84 of surah israa, the commentators have had several positions in explaining the meaning of shakilatihi. some have considered the verse to be unnecessary of interpretation, but most of the commentators have put forward meanings such as intention, disposition, habit, religion and denomination, essence and nature for shakilah, but they have not given further explanation and only in the interpretations of the 14th century, they refer to the messages of religious beliefs and anthropological aspects and the anthropological aspects of shakilah have received little attention. most of the public commentaries in the interpretation of shakilah are satisfied with the sayings of the predecessors and lack judgment and analysis, and if an explanation was given, their statement was vague. like the rest of the commentaries, most of the imamiyyah commentators have briefly ignored the verse until the end of the 14th century. in the 14th century, the first interpretation that paid enough attention to the importance of shakilah’s discussion and removed the doubt of predestination from the sanctuary of the verse in detail, and had a serious impact on the thinking of commentators after it, is the commentary of al-mizan; although this transformation has not taken any way to ammeah exegetic works.