مسئله برتری خضر بر موسی در سنت تفسیر عرفانی، با نظر به تفسیر آیات 62 تا 80 سوره کهف

برخی از صوفیان داستان قرآنی موسی و خضر را، به دلیل برتری خضر بر موسی در ظاهر داستان، دلیل بر برتری ولایت بر نبوت دانسته‌اند. در مقابل برخی دیگر، از برتری مقام موسی بر خضر سخن گفته‌اند. برتری خضر بر موسی، مشکلات الهیاتی پدید می‌آورد و برای حل این مشکل در کلمات مفسران و به تبع آنان متصوفه مواردی طرح شده است که برخی ضعیف و برخی قوی است. برخی از این وجوه عبات‌اند از: موسایی که به مصاحبت با خضر مامور شد، موسای کلیم نیست؛ خضر فرشته‌ای الهی بود و موسای کلیم مامور به صحبت با فرشته‌ای بود؛ برتری خضر بر موسی نسبی است نه مطلق؛ خضر خود پیامبری الهی بوده است و تبعیت موسی از او تبعیت یک پیامبر از پیامبر دیگر است. پاسخ آخر نزد اکثر مفسران نیز مقبول است. خضر خود پیامبر بوده است و استفاده موسی از خضر مانند استفاده او از محضر شعیب است. از نخستین تفاسیر اهل سنت و شیعیان تا روزگار ما این نظر مورد اشاره مفسران بزرگی چون طبری، سمرقندی، بیضاوی، ابوحیان اندلسی و صوفیانی چون بخاری، قشیری، هجویری، غزالی، سنایی، عین‌القضاه و علاءالدوله سمنانی است. به نظر می‌رسد از میان این اقوال که ما را در حل مسئله برتری خضر بر موسی یاری می‌کند، این قول رَوایی بیشتری داشته باشد، زیرا: اولاً مورد تایید روایات فریقین است؛ و ثانیاً منافاتی با پیامبرشناسی اسلامی ندارد و ثالثاً با سایر آیات قرآن کریم نیز هماهنگ است.