نقش عبودیت در سعادت انسان از دیدگاه علامه طباطبایی با تاکید بر آیه 56 سوره ذاریات

بحث اهداف خلقت از جمله مباحث مورد توجه مفسران و دیگر اندیشمندان اسلامی است. در آیات قرآن کریم هدف از خلقت انسان‌ها و جنیان را مواردی چون: ابتلا و آزمایش، جهنم و عذاب و رحمت بیان شده است. آیه 56 سوره ذاریات نیز بیانگر مسئله هدف خلقت بوده و غایت این امر را عبادت معرفی می‌کند. دیدگاه مفسران در تحلیل و تفسیر آیات ناظر به اهداف خلقت به‌ویژه در ذیل آیه اخیر یکسان نبوده است بدان حد که گاهی اختلاف جدی در تبیین آن مشاهده می‌گردد. تحقیق حاضر با روش اسنادی و توصیفی به بررسی دیدگاه مفسران ذیل آیه 56 سوره ذاریات با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی پرداخته است. بر پایه یافته‌های پژوهه حاضر، علامه طباطبایی با کنار هم گذاردن این آیات و تقسیم‌بندی اهداف ابتدایی، متوسط، غایی و نهایی، عبادت را به‌عنوان هدف و غرض متوسط از خلقت انسان‌ها دانسته و رحمت را هدف نهایی از خلقت می‌داند. تمایز دیدگاه ایشان نسبت به سایر دیدگاه‌های تفسیری مفسران در تبیین آیه یادشده، کاملا محرز و برتری آن مشخص است.

the role of ubudiyyat, servitude, in human happiness in allameh tabatabai`s view with an emphasis on the verse 56 of dhariyat

the discussion of the goals of creation is one of the topics of interest to commentators and other islamic thinkers. in the verses of the holy qur’an, the purpose of the creation of humans and jinn is stated to be: affliction and trial, hell and punishment and mercy. verse 56 of surah dhariyat also expresses the problem of the purpose of creation and introduces the end of this matter as worship. the point of view of the commentators in the analysis and interpretation of the verses related to the goals of creation, especially under the last verse, has not been the same to the extent that sometimes serious disagreements are observed in its explanation. the present research, with documentary and descriptive methods, has investigated the views of commentators under verse 56 of surah dhariyat, emphasizing the view of allameh tabatabai. based on the findings of the present study, allameh tabatabai, by putting these verses together and dividing the primary, intermediate, ultimate and final goals, considers servitude as the intermediate goal and purpose of human creation and considers mercy as the ultimate goal of creation. the distinction of his view compared to other interpretation views of the commentators in the explanation of the mentioned verse is completely clear and its superiority is clear.