بررسی دیدگاه مفسران در تفسیر «فطر / فطرت» با تاکید بر روابط جانشینی و همنشینی

فطرت از واژگان کلیدی قرآن در حوزه انسان‌شناسی به‌طور خاص و هستی‌شناسی به‌طور عام است، ازاین‌رو از گذشته تاکنون مکاتب کلامی، فلسفی، عرفانی، تفسیری و روایی به آن پرداخته‌اند. پژوهش حاضر با بررسی تفاسیر موجود، با رویکرد تفسیری قرآن به قرآن و تاکید بر مباحث جانشینی و همنشینی، مفهوم فطرت را در کاربردهای قرآنی تبیین کرده است. این روش با رویکردی توصیفی تحلیلی تلاش می‌کند زوایای پنهان یک مفهوم را با فرایندی مشخص بازشناسی کند. با بررسی واژه » فطر / فطرت « در تفاسیر موجود و تحلیل آن، روشن گردید این واژه ضمن همنشینی با صفات ربوبیت، ولایت، توحید و رازقیت و جانشینی واژگان سنت، انشقاق و انفراج از آن، دربرگیرنده مفهومی نزدیک به مفهوم سنت است. از این رو، فطرت در قرآن بیانگر وجود نظم و انتظام در هستی است. چنین انتظام معناداری در درون انسان نیز منطبق بر نظام هستی مفطور شده است؛ نظامی که در شکل روابط علّی میان پدیده‌ها ظاهر می‌گردد.واژگان کلیدی

A Study of the View of Commentators on fitr / fitrat with an Emphasis on Paradigmatic and Syntagmatic Relationships

Fitrat is one of the key words of the Qur #39;an in the field of anthropology in particular and ontology in general, so from the past until now, theological, philosophical, mystical, interpretive and narrative schools have dealt with it. The present study has explained the concept of fitrat in Qur #39;anic applications by examining the existing interpretations, with the interpretive approach of Qur #39;an to Qur #39;an and emphasizing the issues of paradigmatic and syntagmatic relationships. This method with a descriptiveanalytical approach tries to describe the hidden angles of a concept with a specific process. Examining the word fitr / fitrat ​​in the existing interpretations and analyzing it, it became clear that this word, while accompanying the attributes of Lordship, vilayah, tawhid and raziqiyyat and substituting the words of sunnah, inshiqaq and infiraj from it, includes a concept close to the concept of sunnah. Hence, the Qur #39;anic word fitrah indicates the existence of order in the universe. Such a meaningful order within man has also been adapted to the system of existence; A system that appears in the form of causal relationships between phenomena.