بازخوانی تفسیر « لا اِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»در پرتو نظریه انسجام و پیوستگی قرآن و نسبت آن با آزادی دین و عقیده

فراز »لا اکراه فی الدین « توسط مفسران در ادوار مختلف به گونه‌های متفاوت تفسیر شده است. گروهی جواز آزادی عقیده را از آیه برداشت نموده و گروه دیگر آن را در تعارض با آیات قتال و ارتداد دانسته‌اند. تمایز و گوناگونی فهم و دریافت مفسران از آیات قرآن از سویی مربوط به پیش‌فرض‌های ذهنی مفسّر و از سویی دیگر با عوامل تاریخی و فضای فکری و فلسفی هر دوران ارتباط دارد، چنانکه در دوران معاصر به دلیل غلبه الگوواره فلسفی مدرن، آزادی انسان در پذیرش دین و عقیده به‌مثابه یکی از حقوق مسلم بشری فرض شده است. این جستار تلاش کرده در چارچوب نظریهانسجام و پیوستگی قرآن به بازخوانی تفسیر فراز قرآنی فوق بپردازد. بر پایه نظریه انسجام، تفسیر آیات باید با توجه به روح کلی قرآن و در ارتباط با همه عناصر و مفاهیم اصلی متن قرآن مجید صورت گیرد. این مطالعه نشان داده است که آموزه »لا اکراه فی الدین « حق آزادی عقیده و آزادی انتخاب دین برای افراد بشری را به رسمیت شناخته و احکام مربوط به قتال و جهاد در چارچوب نظریه انسجام قرآن نباید معارض و ناسخ این آموزه قرآنی تلقی گردد و به گفته برخی از مفسران مربوط به شرایط خاص تاریخی اجتماعی است.

Rereading the Interpretation of There is no compulsion in religionin the Light of the Theory of Coherence and Continuity of the Qur'an and Its Relation to Freedom of Religion and Belief

The Quranic sentence There is no compulsion in religion has been interpreted differently by commentators in different periods. Some has taken it as the permission for freedom of belief from the verse and some has considered it in conflict with the verses of fighting and apostasy. The distinction and diversity of the commentators #39; understanding of the verses of the Qur #39;an is related to the mental presuppositions of the commentator from one hand and from the other hand to the historical factors and the intellectual and philosophical atmosphere of each period; as wiewed today due to the modern philosophy that human freedom in accepting religion has been known to be people`s undeniable right. This article has tried to reinterpret the above Qur #39;anic sentence in the framework of the theory of coherence and continuity of the Qur #39;an. Based on the theory of coherence, the interpretation of the verses should be based on the general spirit of the Qur #39;an and in relation to all the main elements and concepts of the text of the Holy Qur #39;an. This study has shown that the mentioned sentenc confirms the right to freedom of belief and choice of religion for human beings and the rulings related to fighting and jihad in the framework of the theory of Qur #39;anic coherence should not be considered contrary to this Qur #39;anic doctrine. According to some commentators, it is related to special historicalsocial conditions.