مقایسه تفسیر آیات 5 طه و 22 و 23 قیامت با تاکید بر روش‌شناسی فهم متشابهات از منظر قاضی عبدالجبار و ابن شهرآشوب

معروف‌ترین آثار قدما در زمینه متشابهات کتاب »متشابه القرآن « عبد‌الجبار و »متشابه القرآن و مختلفه « ابن شهرآشوب مازندرانی است. تعاریف آنان از محکم و متشابه مشترک بوده و بر لزوم پی‌بردن به مقصود آیات متشابه، به کمک دیگر ادله و رجوع به محکمات استوار است.در مبانی تفسیری عبدالجبار معتزلی، عقل، مقدم بر نقل است، اما در دیدگاه ابن شهرآشوب، عقل و نقل مکمل یکدیگرند. هر دو مفسر، در آیات 22 و 23 قیامت، »نظر « را به معنای انتظار دانسته‌اند. البته عبدالجبار در آیه 5 طه »استواء « را به معنای استیلاء و اقتدار گرفته اما ابن شهرآشوب با استناد به روایتی از امام صادق (ع) به معنای نسبت یکسان با همه چیز می‌داند. از این رو عبدالجبار غالباً با محوریت عقل و بی‌اعتنایی به روایات، اما ابن شهرآشوب، با بهره‌گیری از گفتمان کلامی اهل‌بیت(ع) به تاویل آیات صفات خبری خداوند پرداخته‌اند.

A Comparison of the Interpretation of the Verses 5, 22 and 23 of Qiyamat with an Emphasis on the Methodology for Understanding Mutashabihat from the Perspective of Qadi Abd al-Jabbar and Ibn Shahr Ashub

The most famous works of those of far past time in the field of mutashabihat are the book Mutashabihat ulQuran by Abd alJabbar and Mutashabihat ulQuran wa Mukhtalafuh by Ibn Shahr Ashub Mazandarani. Their definitions of muhkam and mutashabih are common and based on the need to understand the purpose of mutashaih verses, with the help of other arguments and reference to muhkamat. In the interpretive foundations of Mu #39;tazilite theologian Abd alJabbar, reason is counted as being prior to narration, but in Ibn Shahr Ashub #39;s view, reason and narration are complementary. They, both, have considered nazar in the verses 22 and 23 of Qiyamat, to mean waiting. Of course, Abd alJabbar in the verse 5 of Taha has taken istiwa to mean domination and authority; Ibn Shahr Ashub, howewver, referring to a narration from Imam Sadeq (a), has taken it as meaning the same relationship with everything. Therefore, Abd alJabbar often focused on reason and disregarded the narrations, but Ibn Shahr Ashub, using the theological discourse of the Ahl alBayt (a), interpreted the verses of God #39;s predicative attributes.