بازخوانی مسئولیت انسان در دیدگاه تفسیری علامه طباطبائی

آیات قرآن انسان را در اعمال اختیاری‌ و تعیین سرنوشت خودمختار و مسئول می‌دانند، در مقابل، ظاهر ادله‌ای از سعادت و شقاوت ذاتی انسان حکایت دارند، دانشمندان اسلامی با مشرب‌های گوناگون و اخیراً علامه طباطبائی با روش تفسیری خود تلاش در رفع این ناسازگاری ظاهری نموده‌اند، تازگی نظر علامه نویسندگانی را با روش‌های تطبیقی و فلسفی به بیان آن کشانده اما این مقاله با روش توصیفی تحلیلی روش ایشان، نظر تفسیری‌اش در حل این تناقض را بیان می‌کند. نتیجه مقاله بیانگر آن است که علامه طباطبایی در رفع تناقض دو روش انتخاب نموده: بر اساس قانون علیت، سرشت انسان را عاری از سعادت و شقاوت دانسته و با آیاتی مانند آیه تبلیغ و ... سرنوشت انسان را در اثر اعمال اختیاری وی می‌داند، از این رو دلالت ادله بر سعادت و شقاوت ذاتی را اقتضائی دانسته نه علیت تامه. ایشان ضمن قبول صحت صدور احادیث دال بر سعادت و شقاوت ذاتی، آنها را در دسته‌هایی به‌نحوی‌که با دلایل اختیاری منافی نباشد، تبیین می‌نماید.

A new reflection on human responsibility in the interpretive perspective of Allamah Tabatabai

According to the Quranic verses human beings are independent and responsible in taking their deliberate actions and determining their destiny. Contrary to that, some argue that human beings rsquo; felicity and misery are inherently predestined. Recently, the Muslim scholars having different perspectives, and Allamah Tabatabai with his interpretive way, have attempted to resolve this seemingly inconsistency. The new theory of Allamah Tabatabai has prompted other writers to explain his theory in comparative and philosophical methods. This article expresses his interpretive opinion in resolving this contradiction with the descriptiveanalytical method. The result of the article indicates that Allamah Tabatabai has chosen two methods to resolve the contradiction: according to the law of causality, human nature is considered free from felicity and misery and with verses such as the verse of propagation and ... relates human rsquo;s fate to his deliberate actions. Hence, the reasons that suggest human beings rsquo; inherent felicity and misery calls attention to the conditions not the final cause. Allamah Tabatabai while accepting the authenticity of the issuance of hadiths which indicate to human being rsquo;s inherent felicity and misery, explains them in categories that do not contradict another view. The view that highlight the importance free will and deliberate actions in one #39;s destiny.