تحلیل فرایند طرح مسائل توحید نظری در سیر نزول قرآن

فرایند حکیمانۀ نزول قرآن طی 23 سال توانست جامعه‌ای مشحون از شرک را به امتی موحد تبدیل نماید. کشف این فرایند در گرو دست‌یابی به روش قرآن در طرح مسئله توحید بر پایه سیر نزول قرآن است. در این تحقیق با تمرکز بر مراتب توحید نظری، بخشی از این پروسه تعقیب شده و با استفاده از سبک تفسیر موضوعی تنزیلی، نتایج شایان توجهی به‌دست آمده است. بر این پایه، روش قرآن در طرح مساله توحید، شروع از نقطه صفر اعتقادی نیست؛ بلکه اثبات ذات و توحید ذاتی را مفروغ‌عنه لحاظ نموده و مراتب دیگری ‌چون توحید در ربوبیت، توحید در خالقیت و توحید در علم را به‌گونه وسیعی مطرح کرده است. هرچند بررسی فرایند استدلال بر تک‌تک مراتب توحید، بسیار فراتر از مجال یک مقاله است اما به‌عنوان نمونه، ابطال والدیت تشریفی و حقیقی خدای سبحان، نشان می‌دهد که مطابق با سیر نزول، یک سیاست‌گذاری منطقی در مبارزه با معضلات اعتقادی دنبال شده است. بهره‌گیری از روش تدریج، اجمال به تفصیل، بیان داستان و مَثَل ازجمله رویکردهایی است که در این راستا استفاده شده است.

Analysis of the process of raising issues of theoretical monotheism in the course of the revelation of the Qur'an.

The wise process of revelation of the Qur #39;an in 23 years was able to turn a polytheistic society into a united monotheistic nation. The discovery of this process depends on achieving the method of the Qur #39;an in raising the issue of monotheism based on the revelation of the Qur #39;an. In this research, focusing on the levels of theoretical monotheism, part of this process has been followed and significant results have been achieved by using the new style in interpretation which is called Tanzili thematic. On this basis, the Qur #39;anic method in dealing with the topic of monotheism does not start from the zero point of belief; Rather, it has taken the unity of the Divine essence and oneness for granted. And the Quran has widely proposed other levels of monotheism, such as monotheism in divine sovereignty, monotheism in creation, and monotheism in belief/knowledge. Although the study of the process of reasoning on each branch of monotheism is far beyond the scope of an article. But the nullification of the ceremonial and true birth of God Almighty shows that in accordance with the descending order of revelation, a rational policy has been followed in the fight against superstitious beliefs. Using the gradual method, nondetailed and detailed, telling stories and parables are some of the approaches that have been used in this regard.