تحلیل تطبیقی کارکردهای سیاق در تفاسیر المیزان و نمونه

قاعده سیاق یکی از قواعد تفسیری پرکاربرد است که نقش بسزایی در قرآن‌پژوهی دارد. برخی از مفسران مانند علامه طباطبایی و آیت الله مکارم شیرازی به میزان زیادی از آن بهره‌ گرفته‌اند. این جستار پس از تبیین سیاق و اعتبار و شرایط تحقق آن، به جایگاه، بسامد و کارکردهای دوازده‌گانه آن در تفاسیر المیزان و نمونه پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد این قاعده 394 بار در تفسیر نمونه و بیش از پنج برابر آن در تفسیر المیزان مورد استفاده قرار گرفته است. این نسبت در کارکرد تبیین مفهوم آیات که پربسامدترین کارکرد در هر دو تفسیر نیز هست، تقریباً حفظ شده است. پس از آن، ارزیابی آراء مفسران، تعیین معنای واژه، تبیین قواعد ادبی، ارزیابی روایات، تاریخ‌گذاری قرآن، تشخیص مرجع ضمیر، تشخیص مخاطب، تبیین مبهمات، ارزیابی قرائات و تقیید مطلقات جایگاه بعدی در هر دو تفسیر را از آنِ خود کرده‌اند. تنها کاربردی که برخلاف روند سایر کاربردها، در تفسیر نمونه فراوانی بیشتری دارد، استخراج احکام فقهی است که به‌روشنی تاثیر توانایی، علاقه و هدف مفسّر را در میزان بهره‌گیری او از قاعده سیاق نشان می‌دهد.

A comparative analysis of context functions in the commentaries of al-Mizan and Namoonah

The context rule is one of the most widely used interpretive rules that plays an important role in Qur #39;anic research. Some commentators such as Allamah Tabatabai and Ayatollah Makarem Shirazi have used it to a great extent. This article, after explaining the concept of context, its validity and its conditions of realization, deals with its position, frequency and twelve functions in the interpretations of AlMizan and Namoonah. The results of this study show that this rule has been used 394 times in the interpretation of Namoonah and more than five times it has been used in the interpretation of AlMizan. This ratio is almost preserved in the function of explaining the meaning of the verses, which is also the most frequent function of context in both commentaries. The other functions of context that have taken place in both the commentaries are as: evaluating the opinions of the commentators, determining the meaning of the word, explaining the literary rules, evaluating the narrations, the history of the Qur #39;an, identifying the pronoun reference, recognizing the addressee, explaining the ambiguities, evaluating the readings and delimitation of the absolutes. The only application that, contrary to the course of other applications, has more abundance in the commentary of Namoonah, is the extraction of jurisprudential rulings, which clearly shows the ability, interest and purpose of the interpreter on his use of the rule of context.