بررسی تفسیری سازوکارهای درونی تاثیر نظارت خدای متعال در پیشگیری از کجروی

تحقیق حاضر به دنبال کشف دیدگاه قرآن کریم درباره سازوکارهای درونی اثرگذاری نظارت خدای متعال بر رفتار انسان در پیشگیری از کجروی است. حاصل تحقیق، شناسایی پنج سازوکار اثرگذاری نظارت خدا است: آثار درونی تقویت، حیا، خشیت، نظارت عاطفی و نظارت ارزشی. برخی از آیات قرآن کریم کارکرد این سازوکارها را ارتقا می‌بخشد که ازجمله می‌توان به تاکید بر قطعیت تشویق و تنبیه، تاکید بر وابستگی همه‌جانبه انسان به خدا، تقویت میزان دلبستگی به خدا، یادآوری نظارت و قدرت خدا و ویژگی‌های آن اشاره کرد. همچنین برخی از دستورالعمل‌های عبادی قرآن در ارتقای اثرگذاری این نظارت، موثر است؛ دستورالعمل‌هایی مانند امر به اقامه نماز، ذکر کثیر، قرائت قرآن، دعا و درخواست نیازها از خدای سبحان. روش به‌کاررفته در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است که قابلیت دارد تا به فهمی از آیات برسد که در علوم اسلامی و اجتماعی از روایی برخوردار باشد.

interpretive study of internal mechanisms of the effect of allah’s supervision on prevention of deviation

the present study seeks to explore the view of the holy quran on the internal mechanisms of the effect of divine supervision on human behavior in preventing deviation. the result of the research is the identification of five effective mechanisms that the divine supervision brings about: the internal effects of reinforcement, modesty, fear, emotional and value supervision. some verses of the holy quran enhance the function of these mechanisms, such as encouragement and punishment, man rsquo;s comprehensive dependence on god, his attachment to god and remembering god rsquo;s supervision and power. also, some of the qurchr('39')anic instructions on worship are effective in promoting the effectiveness of this supervision; instructions such as to establish prayers, to remember god regularly, to recite the quran frequently, and to ask allah to fulfil your needs. the method used in this research is qualitative content analysis. this method has the ability to reach to an understanding of verses that is valid in islamic and social sciences.