نقش پیش‌فرض‌های کلامی فخررازی در تفسیر آیات جبر و اختیار

پژوهش پیش‌روی به بررسی نقش مبانی کلامی فخررازی در تفسیر آیات جبر و اختیار پرداخته است. تفسیر به ‌رای یکی از نکات مهمی است که باید در تفسیر آیات قرآن از آنها برحذر بود. ازجمله مصادیق آن دخالت دادن مبانی و دیدگاه‌های شخصی حاصل از استنباط‌های غیرمنقح مفسر است. این تحقیق نشان می‌دهد که دیدگاه جبرانگاری فخررازی در تفسیر آیات مشهور به جبر و اختیار تاثیر بسزایی داشته است و مبانی وی با بسیاری از آیات قرآن ناسازگار است. فخررازی گرچه دارای دیدگاه جبری است، اما می‌کوشد خود را منکر آن معرفی کند. ایشان با تکیه بر دیدگاه شخصی خود، از ظواهر برخی آیات به‌صراحت دست می‌کشد و دیدگاه جبری خود را در تفسیر آیات جبر و اختیار، بر قرآن تحمیل می‌نماید که این امر مصداق بارز تفسیر به رای است.

The role of Fakhr Razi's theological presuppositions in the interpretation of verses related to determinism and free will

The current research has examined the role of Fakhr Razi rsquo;s theological fundamentals in interpretation of verses that deal with predestination and free will. Needless to say, subjective interpretation must be avoided in interpretation of Quranic verses. A good example from subjective interpretation is when the interpreter rsquo;s unverified personal views and fundamentals stemming from inaccurate inferences affect his act of interpretation. This research shows that Fakhr Razi's deterministic view has had a great impact on the interpretation of verses that are related to determinism and free will. And the fundamentals he has accepted are incompatible with many verses of the Qur'an. Although Fakhr Razi has deterministic point of view, but pretends to oppose it. Relying on his personal point of view, he clearly ignores the apparent meaning of some verses and imposes his deterministic point of view on the Qur'an while interpreting verses that deal with predestination and free will. It is a clear example of subjective interpretation.