مفهوم‌شناسی بغی در تفسیر آیه 9 حجرات

حفظ اسلام و ارزش های اسلامی وابسته به حاکمیت اسلامی قدرتمند است. حاکمیت اسلامی باید دارای حریمی باشد تا مصالح پنج گانه جامعه اسلامی؛ عقل، دین، جان، مال و ناموس، مخدوش نگردد. از آیات اجتماعی قرآن که ناظر به ضرورت آرامش در جامعه اسلامی و ثبات امنیت و حاکمیت اسلامی است، آیه 9 سوره حجرات است. این مقاله درصدد است تا ضمن مفهوم شناسی »بغی « در این آیه شریفه، به این سوال که اعتراض به چه حاکمی و چه نوع اعتراضی و با چه شرایطی بغی محسوب می شود؟ پاسخ دهد. نتیجه این مقاله با تامل در آیات قرآن کریم به ویژه آیه مورد اشاره، به عنوان مهمترین خاستگاه این مفهوم، و روایات معصومان(ع) آن است که »بغی « اختصاص به خروج علیه امام معصوم ندارد و خروج علیه امام حاکم عادل را نیز شامل می شود، چنانکه قیام علیه حاکم جائر از اساس، بغی شمرده نمی شود؛ نه آنکه بغیِ به حق و ممدوح باشد. نیز اقدامی بغی محسوب می شود که اقدام کننده مسلمان باشد، نه غیرمسلمان؛ گروهی باشد، نه انفرادی؛ مسلحانه و خشونت آمیز باشد، نه مسالمت آمیز و قصد خروج آنان علیه امام معصوم یا عادل احراز گردد.

Conceptualization of Baghy (Revolt)in the Interpretation of Verse Nine of Chapter Hujarat

Maintaining Islam and Islamic values depends on the existence of powerful Islamic sovereignty. Islamic sovereignty should be protected so that the five interests of the Islamic society i.e. intellect, religion, life, property and honor are not jeopardized. Verse nine of chapter Hujarat is one of the verses of the Qur'ān which refers to the necessity of peace in the Islamic society and the maintenance of security and Islamic sovereignty. Studying the concept of Baghy in this verse, this paper seeks to address this question: Revolt against what kind of ruler, what kind of revolt, and under what conditions is considered as Baghy? Reflecting on the traditions of the infallible Imams and the verses of the Holy Qur'an, especially the mentioned verse that is the most important origin of this concept, the results of the paper show that Baghy does not exclusively mean revolt against an infallible Imam, but includes revolt against a just ruler and Imam as well. Revolt against a tyrant is not a right and accepted kind of Baghy, since it is not basically considered Baghy at all. Moreover, an action is considered as Baghy in which the doer is a Muslim not a nonMuslim. Baghy is done in group, not individually; it is armed and violent, not peaceful, and the intention of rebels for revolt against the infallible or just Imam is proved.