قرآن، حقیقتی ذو مراتب در دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی

در جهان بینی ارائه شده از سوی قرآن کریم هستی، حقیقتی ذو مراتب و در طول و غیرمنفک از یکدیگر است؛ بدین صورت که مراتب نازله آن، رقیقه و تمثل یافته مراتب بالاتر هستند؛ این مراتب مربوط به نشئه غیب بوده، ثابت و زوال ناپذیرند و رابطه بین آنها رابطه ای طولی و اطلاق و تقییدی است و تنزل از مرتبه عالی به مرتبه پایین به نحو تجلی است. قرآن کریم به عنوان تجلی و ظهور علم خدای سبحان نیز چنین هویتی دارد؛ قرآن دارای وجودی مادی و مشهود و وجودی نوری و غیبی است. از وجود غیبی آن تعبیر به حقیقت قرآن می شود و حقیقت قرآن خود امری ذومراتب و مشکک است. تعبیراتی چون: »ام الکتاب «، »کتاب مکنون «، »لوح محفوظ « و »کتاب مبین « در قرآن کریم اشاره به هریک از این مراتب دارد. این پژوهش در صدد تبیین اصل ذومراتب بودن قرآن با توجه به ادله نقلی و با تاکید بر دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی است.

in Allameh Tabatabai`s Exegetic View

In the ontology presented by the Quran, existence is known as a truth of gradation, essential order and inseparability so that its lower grades are degraded and exemplified orders from its higher grades. The latter are known as the unseen qualified with stability, unchangeable nature and longitudinal relation of absoluteness and limitation; the reality that descends from high grade as manifestation. The Holy Quran, as the manifestation and appearance of the knowledge of God, the Exalted, also has such an identity; the Qur'an, therefore, has a material and visible existence and, at the same time, a lighted and invisible existence of which the latter is known as the essence of the holy Quran, the fact being of grades. Such phrases: Umm ulkitab, kita ulmaknoon, louhi mahfuz and kitab ummobin in the Holy Quran refer to each of these levels. This research seeks to explain the principle of the Quran's state of being gradational on the basis of reasonable and traditional proofs with an emphasis on Allamah Tabatabai's exegetic view.