|
|
بررسی و نقد دیدگاههای ابن عربی، ملاصدرا، و علامه طباطبایی در معناشناسی صفات الهی
|
|
|
|
|
نویسنده
|
برنجکار رضا ,حجت خواه حسین
|
منبع
|
حكمت معاصر - 1391 - دوره : 3 - شماره : 1 - صفحه:1 -32
|
|
|
چکیده
|
معناشناسی اسما و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزه فلسفه دین، فلسفه، کلام، عرفان، و دینپژوهی معاصر است. این بحث در حوزه علوم اسلامی بیشتر با عنوان تشبیه و تنزیه مطرح میشود. ابن عربی تشبیه را در عین تنزیه و تنزیه را در عین تشبیه میداند. از دید وی، شباهت صفاتِ خداوند و ممکنات در این است که صفات خداوند تجلیات او و صفات ممکنات نمودهای صفات اویند. به اعتقاد او تشبیه در اصل وجود و تنزیه در حدودِ تجلیات است، اما ملاصدرا، بر اساس نظریه صدور و سنخیتِ علّی و معلولی، کمالات مخلوق را، به کاملترین نحو، در خداوند موجود میداند. از اینرو، او با درپیشگرفتن رویکرد اثباتی (بر اساس سه اصل بنیادین در این مکتب، یعنی اصالت وجود، اشتراک معنوی در مفهوم وجود، و تشکیک در حقیقت وجود) قایل به اشتراک معنوی و تشکیک در باب وجود و صفات الهی شده است و بدینطریق، میکوشد تا خود را از دو محذور تعطیل و تشبیهِ مطلق رها کند.علامه طباطبایی در برخی مواضع همان نظریه ملاصدرا را بیان میکند، اما در برخی مواضع دیگر، معانی صفات را قابل انطباق بر خدا نمیداند، زیرا بر این باور است که محدودیتها، از جمله عدم عینیت صفات با هم و نیز با ذات، را نمیتوان از آن سلب کرد.با بررسی و نقد این دیدگاهها خواهیم دید که همه این دیدگاهها مبتنیبر مبانی وجودشناختیایاند که هرچند تشبیه مطلق را نفی میکنند، اجازه کنارگذاشتن مطلقِ تشبیه را نمیدهند، البته دیدگاه دوم علامه تشبیه معناشناختی را رد میکند.
|
کلیدواژه
|
معنا شناسی صفات ,وجودشناسی صفات ,تشبیه ,تعطیل ,تنزیه ,ابن عربی ,ملاصدرا ,علامه طباطبایی ,Semantic Of Attributes ,Ontology Of Attributes ,Assimilation ,Divesting God And His Attributes ,Purification ,Ibn Arabi ,Molla Sadra ,Allame Tabatabaii
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشیار, ایران, دانشگاه تهران, دانشجوی دکتری, ایران
|
پست الکترونیکی
|
hojjatkhah90@ut.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|