بازخوانی نظریۀ «علم اشراقی حضوری» در فرایند ابصار از نظر سهروردی

شهاب الدین سهروردی (587-549) فیلسوف اشراقی در تبیین آراء معرفتی خود دیدگاه جدیدی مشهور به «اضافۀ اشراقیه» را طرح کرده است و‌ از این رهگذر حصول بسیاری از ادراکات از جمله ابصار را به علم اشراقی حضوری می‌داند. پژوهش حاضر از منظری متفاوت به بازخوانی علم حضوری اشراقی وی در مرتبۀ ابصار می‌پردازد و مسئله: ماهیت علم حضوری در فرایند ابصار از نظر سهروردی است. پرسش این است که آیا وی در مرحله ابصار و نیز دیگر مراتب ادراک معنای واحدی از علم حضوری در نظر داشته است یا خیر؟ در مرحلۀ بعد با توجه به الگوی معرفتی سهروردی، می‌توان او را در دسته فیلسوفان پدیدارشناس قلمداد کرد؟ در نگارش مقاله حاضر روش: مطالعات کتابخانه ای، گردآوری اطلاعات و تحلیل و توصیف داده‌ها است. بنابر مطالعات انجام شده یافته های پژوهش: این است که اولاً مقصود سهروردی از علم اشراقی حضوری در بحث ابصار معنای رایج و مصطلح آن که قسیم علم حصولی است نمی تواند باشد بلکه در معنایی متفاوت از دیگر مراتب ادراک به کار رفته است و بنابراین تنها یک اشتراک لفظ است که این ادعا از دو جنبۀ سلبی و ایجابی بررسی شده است. ثانیاً الگوی معرفت شناسی او در مبحث ابصار پدیدارشناسانه است.

re-reading the theory «illuminationist knowledge» from suhrawardi,s point of view

shihab al-din yahya suhrawardi, illuminationist philosopher, explaining his epistemological views, proposed a new point of view that known as illuminationist relation and in this way he considers the acquisition of many perceptions, including vision, of through of intuitive knowledge.the present research focuses on the nature of knowledge by presence and its role in the problem of “vision.” it considers the following key question: does suhrawardī mean the same thing by “knowledge by presence” in all degrees of perception from the most primitive external levels—that is, vision—to the deeper levels? then, given his epistemic model, can we treat him as a phenomenologist? the present article considers the nature of knowledge by presence in the process of vision according to suhrawardī and presents a different approach to it. by reference to suhrawardī’s discussion of issues of vision and a conceptual clarification of “presence,” we show that suhrawardī could not have used the term “knowledge by presence” in the case of vision in its common sense as opposed to “knowledge by acquisition” (al-ʿilm al-ḥuṣūlī). instead, this is a different notion, and thus the term is equivocally used in his work. moreover, we argue that his epistemological model for vision is phenomenological. the method of research in the present article is qualitative and analytic