>
Fa
  |  
Ar
  |  
En
وامداری سهروردی به ابنسینا در منطق تعریف
نویسنده
عظیمی مهدی
منبع
حكمت معاصر - 1396 - دوره : 8 - شماره : 2 - صفحه:23 -37
چکیده
آیا نقدهای سهروردی بر نظریۀ مشائیِ تعریف، و تاسیس نظریۀ اشراقیِ تعریف به دست او، یک واگرایی تند و تیز از منطق تعریف ابنسیناست؟ پاسخ ضیائی و والبریج مثبت است؛ پاسخ این جستار، اما، منفیست. سهروردی در حکمه الاشراق سه نقد اساسی بر نظریۀ حدّ تامّ دارد، که برخی از آنها به حد ناقص و رسم نیز قابل تعمیم است: (1) مغایرت با کاربرد متعارف زبان؛ (2) شناختناپذیری فصول حقیقی؛ (3) احتمالِ همیشگیِ غفلت از یک یا چند ذاتی. رگههای پررنگی از این هر سه نقد را میتوان در رساله الحدود و التعلیقاتِ ابنسینا، همراه با دو نقد دیگر، پیجُست: (4) احتمال همیشگی اخذ لازم به جای ذاتی؛ و (5) احتمال همیشگی اخذ جنس بعید به جای جنس قریب. سهروردی تنها تعریفِ ممکن را تعریف ماهیت از راه ترکیب اعراض عامّی میداند که جملگی با هم به آن ماهیت اختصاص دارند؛ مشروط بر اینکه تعریف در داد و ستدی معرفتشناختی میان تعریفگر و تعریفجو، و بر پایۀ علم حضوری و تواتر پیش رود. این نظریه نیز امتداد خطّی است که ابنسینا در التعلیقات و الاشارات رسم کرده است. بنابراین، منطق تعریف سهروردی مکمّل منطق تعریف ابنسیناست.
کلیدواژه
تعریف، حدّ، رسم، اشراقی، مشائی، سهروردی، ابنسینا
آدرس
دانشگاه تهران, ایران
پست الکترونیکی
mahdiazimi@ut.ac.ir
How SuhrawardiOwes Ibn Sina in the Logic of Definition?
Authors
azimi mahdi
Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved