بررسی مبانی و مولفه‌ های سلامت معنوی با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی

با اینکه بیش از چند دهه از آغاز سخن دربارۀ سلامت معنوی می‌گذرد، هنوز فهم مشترکی از بُعد معنویِ سلامت شکل نگرفته است، چراکه  اندیشمندان حوزه‌های مختلف دین ، فلسفه و روان‌شناسی سعی دارند تا معنویت را با توجه به مبانی فرهنگی و شرایط اجتماعی خود تعریف کنند. بسیاری از متفکران در سنت فکری امانیسم اعتقاد دارند که معنویت عمدتاً در ابعاد مختلفی همچون هدف زندگی، تفوق و برتری، اتصال به دیگران، طبیعت یا الوهیت، و ارزش‌ها (مانند عشق و دلسوزی) شناخته می‌شود، امری که الزاماً ریشۀ دینی و قدسی  ندارد.هدف این نوشتار شناسایی مفهوم معنویت با توجه به مبانی و شاخص‌های آن  براساس آرا و نظریات علامه طباطبایی است، تلاشی که  می‌تواند مقدمۀ فهم مشترک معنویت باشد. یافته‌ها بیانگر آن است که معنویت در اندیشۀ علامه نوعی از حیات برتر و ملکوتی انسانی برخاسته از فطرت الهی است که در آن حیات، انسان کمالات خاص خودش را تنها در پرتو ایمان به  خدا و عمل صالح در ساحت‌ها ی بینشی، گرایشی و رفتاری بروز می‌دهد. البته، چنین تعریفی از معنویت مبتنی بر سازه‌های مفهومی خاصی از قبیل حیات‌شناسی انسانی، جهان‌شناسی معنوی، الهیات‌شناختی، انسان‌شناختی و نیز اسلام‌شناختی علامه طباطبایی استوار می‌باشد. تصریح و تاکید علامه در تفسیر معنویت اسلامی بر مبانی قرآنی می‌تواند مورد استفاده سیاست‌گذاران عرصۀ سلامت در جوامع اسلامی قرار گیرد.

The Principles and Components for Spiritual Health with an Emphasis on Allamah Tabataba’i`s View

Though some decades have been passed from proposing the problem of spiritual health, there may not be found any public and common meaning of the spirituality of health. The reason why consists in the fact that scholars in different fields of religion, philosophy and psychology each tries to define spirituality on the basis of his/her particular cultural principles and social conditions. Many humanists have viewed spirituality as being defined mainly in different aspects such as the goal of life, superiority, socialization, nature or Divinity and values like love and the state of being kind; the fact lacking of any religious foundation. In the paper, it has been intended to discover the meaning of spirituality on the basis of Allamah Tabataba’i`s opinions in order to attaining a common understanding. As understood in the study, on his view, spirituality is regarded as a human spiritual and superior life originating from human nature. Those of such a life would be characterized by perfections only in the shadow of belief in God and good deeds. Needless to say, such a description is based upon understanding human biology, spiritual cosmology, cognitive theology and anthropology as presented in Islamic main sources. His emphasis on Quranic bases may be used by those managing in the field of health