بررسی سه رویکرد در فلسفۀ دین

مطالعات فیلسوفانه دربارۀ دین پیشینۀ بسیار طولانی و قدمتی به اندازۀ خود فلسفه دارد، ولی اصطلاح «فلسفۀ دین» و نگارش کتاب‌ها و مقالات با این عنوان پدیده‌ای نسبتاً نو و متعلق به دوران مدرن است. فلسفۀ دین یکی از پرتحرک‌ترین حوزه‌های پژوهش فلسفی در دورۀ معاصر است. با اینکه این دانش مقیّد به فلسفه یا دینی خاص نیست، اولاً، فلسفۀ دینِ رایج در دامان مسیحیت پدید آمده و بالیده است، و عمدتاً تحت تاثیر این دین قرار دارد و، ثانیاً، این دانش مبتنی بر فلسفه‌های موجود در مغرب‌زمین، به‌ویژه فلسفۀ تحلیلی، است. با این حال، امکان پژوهش فلسفی در حوزۀ سایر ادیان، از جمله اسلام، و مبتنی بر دیگر نظام‌های فلسفی نیز وجود دارد. به همین رو، شایسته بلکه لازم است که فلسفۀ دین اسلامی نیز ناظر به محتوای این دین سترگ و متکی بر فلسفۀ قویم اسلامی پدید آید تا استحکام و اتقان اسلام و برتری آن بر سایر ادیان بیش از پیش نمایان شود و زمینۀ پاسخگویی به شبهات پیرامون آموزه‌های آن فراهم گردد. سوال اصلی تحقیق پیش رو این است که اهمّ رویکردهای موجود یا قابل تاسیس در فلسفۀ دین کدام‌اند؟ این تحقیق به روش توصیفی ـ تحلیلی به سامان رسیده است.

بررسی سه رویکرد در فلسفۀ دین

Philosophical study is of the same historical background as that of philosophy itself; the field of philosophy of religion, however, and works compiled on that are new and belong to the modern age and it is a dynamic field of study today. Though the field is not limited to a special philosophy or religion, it has appeared and flourished in Christian space and mainly influenced by it; moreover, philosophy of religion is based upon present Western philosophies, particularly on analytic philosophy. It is, therefore, a necessary case for an Islamic philosophy of religion to appear, make particularities of Islam and Islamic philosophy clear, show superiority of Islam and Islamic philosophy and prepare the ground for answering objections. In any case, the question of the study runs as: what may be regarded as the most considerable approaches, including those presented and those may be supposed both?