اخلاق وجودی ملاصدرا و پاره‎ای از لوازم آن

مشهور است که اخلاق در نظر فلاسفۀ اسلامی اخلاق فضیلت‌محور است. این جستار در صدد بیان آن است که اخلاق از دیدگاه ملاصدرا امری وجودی است و از این جهت قلمروی گسترده دارد که شامل عقل نظری و عملی می‌گردد. زیرا مولفه‌های معرفتی در اندیشۀ وی همان مولفه‌های اخلاقی‌اند که خود، اصولی هستی‎شناختی به حساب می‌آیند. انسان به میزان برخورداری از وجود، اخلاقی می‌گردد و میزان و معیار این وسعت وجودی مطابقت با اصول عقلانی وحیانی است، که اخلاق فضیلت‌محور فاقد آن است. از سوی دیگر، نوع نگاه ملاصدرا به این اصول و قواعدِ برگرفته از ساحت هستی اخلاق صدرایی را در اخلاق عمل‌محور محدود نمی سازد. در این پژوهش، که با روش توصیفی تحلیلی همراه است، تلاش بر این است که ضمن نشان دادن پاره‌ای از مشترکات اخلاق فضیلت‌مدار و تکلیف‌مدار، با تاکید ملاصدرا بر الگوی اخلاقی یا ولایت محوری، این اخلاق را از سایر نظریات متمایز شمارد