گستره عصمت انبیا از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی

خواجه طوسی در مرحله عصمت انبیا به اعتبار بُعد نظری، معتقد است که پیامبر در دریافت، حفظ و انتقال وحی کاملاً معصوم است و هیچ‌گونه خطایی نه سهواً و نه عمداً از او صادر نمی‌شود اما به اعتبار بُعد عملی، معتقد است که عصمت شامل قبل از بعثت و بعد از بعثت، گناهان کبیره و صغیره، عمدی و سهوی، نفرت‌آور و غیرنفرت‌آور و حتی داوری در منازعات، تشخیص موضوعات احکام دینی، مسایل اجتماعی و تشخیص مصالح و مفاسد امور و مسایل عادی زندگانی هم می‌شود. او با تاکید بر لطف بودن «عصمت» در حقّ دارنده آن بیان می کند که عصمت این‌گونه است: عبد معصوم، در عین قدرت بر انجام معصیت، انگیزه ترک دارد و به سمت طاعات ترغیب می‌شود. ازآنجاکه خواجه حصول وثوق و اعتماد کامل به انبیا را که تامین کننده غرض از رسالت ایشان است بدون تصور عصمت امکان‌پذیر نمی داند، «عصمت» را عقلاً و نقلاً به طور مطلق ضروری می‌شمارد. ایشان به دلایل نقلی نظیر آیات ناظر به عدم نفوذ شیطان نسبت به مخلصان و مطهران، هدایت‌یافتگی انبیا، و نرسیدن عهد الهی به ظالمان، و دلایل عقلی نظیر لزوم وثوق و اطمینان، لزوم تکلیف به محال، و لزوم مخالفت با پیامبر در صورت عدم عصمت استناد می‌کند.