بررسی رابطه عقل و ایمان از دیدگاه پل تیلیش

پُل تیلیش، الهی‌دان بزرگ معاصر، در باب چیستی ایمان و چگونگی رابطه آن با عقل نظریّه ‌ای خاص ارایه داده است. به نظر او، ایمان نه علم به حقیقتی است، نه اعتقاد به گزاره‌ای، نه اختیار عقیده‌ای، و نه احساس شخصی خاصی نسبت به کسی یا چیزی؛ هر چند همه اینها در ایمان نقش دارند. ایمان در نگاه تیلیش، به عنوان حالت دلبستگی واپسین، عمل کل شخصیت است که در محور حیات شخصی روی می‌دهد و کل شخصیت را در بر می‌گیرد. او عقل را به ابزاری و هستی‌شناختی تقسیم کرده، بر این باور است که عقل ابزاری، به معنای روش علمی، دقت منطقی و محاسبه‌گری فنی، صورت انحطاط یافته عقل هستی‌شناختی است که به معنای مبدا معنا و ساختار، و مبدا معیارها و اصول است. تیلیش معتقد است که عقل و سایر حیثیت‌های شناختی، چون علم، قدرت قضاوت درباره ایمان را ندارند. حقیقت ایمان کاملاً برکنار از حقیقت عقل است. این تلقی او از ایمان و عقل، و نیز دیدگاه غیر شناختاری وی درباره ایمان از سوی منتقدان مسیحی مورد نقد واقع شده است. این نوشته در نظر دارد دیدگاه تیلیش در مورد رابطه ایمان و عقل را با توجه به مبانی اسلام نیز مورد نقد و بررسی قرار دهد.