تبیین و ارزیابی نظریه یافت اتحادی ذات‌گرایان در باب ماهیت تجربه عرفانی با تمرکز بر دیدگاه استیس و فورمن

ذات گرایان، که به وجود هسته‌ی مشترک میان تجارب عرفانی پایبندند، به سه گروه عمده تقسیم می‌شوند: احساس‌گرایان،قایلان به تناظر تجربه حسی و عرفانی و طرفداران نظریه یافت اتحادی. در این میان، استیس و فورمن طرفدار اندیشه یافت اتحادی‌اند. مهم‌ترین مبحثی که استیس در ضمن آن به ماهیت تجربه عرفانی پرداخته است. مسیله‌ هسته مشترک است که در آن به رصد ویژگی‌های مشترک تجارب عرفانی در سراسر جهان می‌پردازد. رویکرد روانشناختی و پدیدارشناختی استیس در بحث ویژگی‌های مشترک تجربه عرفانی– که ماهیت شناخت عرفانی نیز در ضمن آن مطرح شده- با دیدگاه معرفت‌شناختی در این زمینه، ارتباطی از سنخ ربط مبنا و بنا دارد. رابرت فورمن نیز فیلسوفی است که ویژگی بارز آن نقد مکتب ساخت‌گرایی است. در دیدگاه فورمن، تجارب عرفانی از سنخ علوم التفاتی نیستند، بلکه از جهت ساختار معرفتی، ماهیتی اتصالی دارند، که فورمن آن را علم هویتی می‌نامد، که بر اساس آن، دوگانگی میان عالم و معلوم از میان برداشته می‌شود. فورمن برای تجارب عرفانی، دو نوع ابتدایی و پیشرفته- که، به ترتیب، رخداد آگاهی محض و حالات ثنوی عرفانی می‌نامد- قایل است. استیس و فورمن نقاط اشتراک بسیاری دارند و البته در برخی نقطه‌نظرات با یکدیگر متفاوت‌اند.