رابطه حقیقت علم با حقیقت اراده از منظر صدرالمتالهین و علامه مصباح یزدی (ره)

صدرالمتالهین بین «مفهوم»، «حقیقت نفس‌الامری» و «حقیقت عینی» تمایز می‌گذارد و معتقد است یک حقیقت می‌تواند به صورت‌های مختلف محقق شود؛ چنان‌که چند حقیقت می‌توانند در یک موطن به یک وجود و در موطن دیگر جداگانه محقق شوند. اما علامه مصباح نه تمایز سه‌حدیِ «مفهوم»، «حقیقت نفس‌الامری» و «حقیقت عینی» را می‌پذیرد، نه اجتماع چند حقیقت نفس‌الامری در یک وجود را و نه وحدتِ شخصی یک حقیقت و تکثر تعینات آن در مراتب و مواطن مختلف را. ایشان در بحث علم و اراده نیز نه اجتماع آنها در یک وجود را برمی‌تابد و نه وحدت حقایق آنها در عین تکثر تعینات‌شان را. «سوال اصلی» این تحقیق درباره نوع رابطه علم و اراده است و «هدف» از این تحقیق، شناخت اراده و مقومات آن به عنوان یکی از شئون انسان‌شناسی است. ما در این پژوهش با «روش» تحلیلی، توصیفی و مقایسه‌ای به این «نتیجه» رسیده‌ایم که باوجود اختلاف مبانی، هر دو حکیم می‌پذیرند که نوعی علم، تلازم ضروری و غیر قابل انفکاک با نوعی اراده دارد.

the relationship between the truth of knowledge and the truth of will in the views of sadr al-muta`allihin and allameh misbah yazdi (r)

sadr al-mutaallihin distinguishes between concept, in-itself-truth and objective truth and believes that a case of truth can be realized in different ways; as many truths can be realized in one place and separately in another place. he considers the truths of knowledge and will to be running in the whole existence and believes that it is not possible for an existence to be completely devoid of knowledge and will, although it is possible that some levels of existence, knowledge and will be realized separately. but allameh misbah does not accept the three-dimensional distinction of concept, in-itself-truth and objective truth, nor the union of several self-objective truths in one being, nor the personal unity of one truth and the plurality of its determinations in different levels and states. in the discussion of knowledge and will, he does not reflect their union in one being, nor the unity of their truths in the same multiplicity of their determinations. the main question of this research is about the type of relationship between knowledge and will, and the purpose of this research is to know the will and its elements as one of the subjects in anthropology. in this research, we have reached this result with the analytical, descriptive and comparative method that despite the difference in the basics, both sages accept that a kind of knowledge has a necessary and inseparable connection with a kind of will.