ارزیابی تفاسیر آرمان‌ شهر در حکمت مدنی اسلامی

اندیشیدن درباره سامان مطلوب در اجتماع بشری، از نخستین دغدغه‌های فیلسوفان بوده است. در یونان باستان و جهان اسلامی، نخستین فیلسوفان، نخستین طراحان آرمان‌شهر بوده‌اند. تردید درباره امکان تحقق آرمان‌شهر، مهم‌ترین چالش آرمان‌شهرگرایی است. امروزه برخی فیلسوفان و پژوهشگران اندک غربی تلاش کرده‌اند تفسیری واقع‌گرایانه از آرمان‌شهر ارائه دهند؛ در حالی که تا پایان قرن نوزدهم، از منظری تخیلی به آن نگریسته می‌شد. چون برخی از تفسیرهای آرمان‌شهر در حکمت مدنی اسلامی دچار کاستی‌های جدی است، دسته‌بندی تفاسیر و گزینش تفسیر صحیح درباره آرمان‌شهر در حکمت مدنی اسلامی ضرورت می‌یابد. در این مقاله که به روش تفسیری نگارش شده است، تفاسیر آرمان‌شهر در حکمت مدنی اسلامی در سه دسته تخیلی، تمثیلی و واقعی تنظیم شده‌اند. با تکیه بر شواهد آشکار، تفسیر تخیلی و تمثیلی از آرمان‌شهر در حکمت مدنی اسلامی نادرست است و آرمان‌شهر حکمای مسلمان از ایستار واقع‌گرایی برخوردار است. ماهیت حکمت مدنی، ریشه در امور واقعی داشتن آرمان و سازواری نظام مدنی با نظام کیهانی و طبیعی از جمله مهم‌ترین مبانی واقع‌گرایانه‏بودن آرمان‌شهر در حکمت مدنی اسلامی است

an evaluation of some interpretations of utopia in islamic civil wisdom

thinking about the ideal order in human society has been one of the first concerns of philosophers. in ancient greece and the islamic world, the first philosophers were the first designers of utopia. doubt about the possibility of realizing utopia is the most important challenge of utopianism. today, some western philosophers and researchers have tried to provide a realistic interpretation of utopia; while until the end of the 19th century, it was viewed from an imaginary point of view. it has become clear that some interpretations of utopia in islamic civil wisdom have serious shortcomings, it becomes, therefore, necessary to categorize the interpretations and select the correct interpretation of utopia in islamic civil wisdom. in this article, which is written in exegetic method, the interpretations of utopia in islamic civil wisdom are arranged in three categories: imaginary, allegorical and real. as it has been made clear, the imaginary and allegorical interpretation of utopia in islamic civil wisdom is wrong, and the utopia of muslim sages is known as being real. the nature of civil wisdom is rooted in the real affairs of having an ideal and the compatibility of the civil system with the cosmic and natural system, among the most important foundations of the realism of utopia in islamic civil wisdom