روش‌شناسی تشکیکی صدرایی با تاکید بر برهان صدیقین

در یک دسته بندی عمده سه دیدگاه مخالف درباره مسئله روش شناسی ملاصدرا وجود دارد. این دیدگاه ها عبارت‏اند از: یک) توتولوژیک یا حشوگویی در بیان؛  دو) التقاط روش تفکرگرایی مشایی، شهود اشراقی و کلامی؛ سه) توصیف دیدگاه و نظرات مخالف توسط ملاصدرا؛ در حالی که به نظر می رسد ملاصدرا دارای روش چهارمی به نام «سلسله‏مراتبی» است. سلسله‏مراتبی‏بودن روش ملاصدرا  متاثر از بحث تشکیک است که مبنای معرفت شناختی و وجودشناختی اوست. غرض از سلسله‏مراتبی‏بودن روش ملاصدرا این است که او در تبیین و توضیح مباحث فلسفی مراحل و مراتبی را طی می کند. ابتدا دیدگاه مخالف را توصیف می کند، سپس در مرحله بعد نادرست‏بودن آن را با بیان مقدماتی منطقی یا صورت برهان هایی قیاسی و استدلالی با استناد به برخی مبانی بدیهی و اولی (ابطال تسلسل، دور، ترجیح بلامرجح و...) یا حتی با فرض‌گرفتن استدلال‎های پیشین فلاسفۀ مخالف، نظرات آنها را رد می کند و سپس به طرح مسئله و تبیین آرای خویش می پردازد. بنابراین ملاصدرا در بیان مباحث فلسفی، ضمن درنظرداشتن دو جنبه بیرونی و درونی دارای یک سیر حرکتی ویژه است. این پژوهش ضمن شرح و نقد سه دیدگاه ذکرشده، به تبیین روش چهارم می پردازد و آن را به روش‎شناسی آخوند در مباحث الهیات بالمعنی الاخص هم سرایت می دهد.

Sadra's Gradational Methodology with an Emphasis on the Seddiqin Argument

In a major categorization, there are three different views on Mulla Sadra's methodology; it has been taken as 1) tautology; 2) an Eclecticism of the peripatetics, intuition and theology, and 3) a description of the various views and opinions. While Mulla Sadra seems to have a fourth method called hierarchy. The hierarchy of Mulla Sadra's method is influenced by the discussion of skepticism, which is his epistemological and ontological basis. The property of Mulla Sadra, using such hierarchic method, goes through stages and hierarchies in explaining philosophical issues. First, he describes an opposite view and, then, criticises it and finally explains his own views. Therefore, Mulla Sadra has a special movement in expressing philosophical issues, while considering both external and internal aspects. This study, while describing and criticizing the three mentioned views, explains the fourth method and spreads it to Sadra's methodology in theology in a special sense.