بررسی پیدایی نفس و ارتباط آن با جاودانگی در اندیشۀ ارسطو و ابن‏سینا

مسئله نفس و بحث از آغاز و انجام آن، از مسائل مهم در حوزۀ فلسفه است. اگرچه در آرای فلاسفه باستان، بحث از نفس به ‌صورت مبهم بیان شده است، این موضوع از جمله مباحث برجسته در آرای ارسطو و ابن‌سینا به شمار می‏آید. نگاه کلی به فلسفۀ ارسطو نشان می‌دهد او برای همۀ موجودات قایل به نفس است. وی بر مبنای نظریۀ ماده صورت، نفس و بدن را جدایی‌ناپذیر می‌داند و معتقد است نفس، حادث با حدوث بدن است و در نهایت با نابودی بدن نابود می‌شود و بقایی برای آن در نظر نمی‌گیرد؛ اما با دقیق ‌شدن در آرای او و بررسی آثار مختلف وی، به مباحثی می‌رسیم که با این نگاه کلی کاملاً متفاوت است و نشان‌دهندۀ اعتقاد او به جاودانگی دست‏کم بخشی از نفس است. ابن‌سینا نیز در مسئله پیدایی نفس ظاهراً نظری مشابه نظر ارسطو دارد و حتی شاید این‏گونه به نظر آید که مقلد صرف ارسطوست و به تبع ارسطو به حدوث نفس معتقد است؛ اما با دقیق‌ شدن در آرا و آثار وی، مشخص می‏شود در بسیاری از جزئیات و اصول مهم از ارسطو فاصله می‌گیرد؛ به‌ گونه‏ای که اگرچه قایل به حدوث نفس است، بر خلاف نگاه ارسطویی در باب سرنوشت نفس، وی در نهایت نفس را امری جاودانه می‌داند