توسعه مدل ارزیابی اثرات اختلاط کاربری های شهری بر پایه شاخص ها و تحلیل های مکانی

برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به چگونگی اختصاص نواحی به کاربری های مختلف می پردازد. در طول چند دهه گذشته توسعه اختلاط کاربری، تبدیل به یک الگوی برنامه ریزی مهم در کشورهای پیشرفته شده است و به عنوان یک جز کلیدی در توسعه هوشمند و شهرسازی نوین مطرح گردیده است. اختلاط کاربری ها، هنگامی به بهترین نحو کار می کند که تحت یک برنامه اندیشیده شده، توسعه یابد. در این زمینه سامانه اطلاعات جغرافیایی به علت دارا بودن قابلیت تجزیه و تحلیل بالا در حل مسایل مکانی می تواند به توسعه و فهم درست این مفهوم جدید کمک کند. در این تحقیق ضمن ارایه یک چارچوب مفهومی برای ارزیابی اثرات اختلاط کاربری های شهری، یک مدل ارزیابی بر پایه شاخص ها و تحلیل های مکانی ارایه شده است. شاخص های مورد توجه در این مدل عبارتند از: دسترسی پذیری، تراکم و سرانه کاربری های اساسی شهری در رده های مختلف شهر و همچنین میزان تنوع و خوشه بندی مربوط به کاربری های مختلف؛ با توجه به مدل مفهومی ارایه شده، شاخص های فوق برای بُعد افق در مقیاس محلات و نواحی شهری در منطقه هفت شهرداری تهران به کار گرفته شد. در نهایت با توجه به خروجی مدل حاصل از تلفیق معیارهای مختلفِ بررسی شده، به ارزیابی اثرات اختلاط کاربری های منطقه مورد تحلیل پرداخته شد. نتایج حاکی از توانایی مدل فوق در شناسایی اثرات اختلاط کاربری ها و همچنین تعیین میزان محدودیت ها و توانایی های هر محله و ناحیه در رابطه با هر کدام از شاخص های ارایه شده، می باشد. با توجه به شاخص های در نظر گرفته شده، در مقیاس محله، چهار محله شهید دکتر قندی، اندیشه، کاج و نیلوفر و در مقیاس ناحیه، نواحی چهار و سه از لحاظ اختلاط کاربری های شهری در وضعیت مطلوب تری قرار دارند.