تحلیل پیامدهای خزش شهری و الحاق روستاها به شهر(نمونۀ موردی: روستاهای پیراشهری کرمان)

در چند دهۀ اخیر، خزش شهرها و توسعۀ فیزیکیِ بدون برنامۀ شهرها، پیامدهای مثبت و منفی متعددی را بر سکونتگاه‌های پیراشهری تحمیل کرده است. در همین رابطه، پژوهش حاضر با هدف تحلیل پیامدهای اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و کالبدی-فضایی خزش شهری و الحاق روستاها به شهر در سکونتگاه‌های روستایی پیرامون شهر کرمان است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، در زمرۀ تحقیقات توصیفی-تحلیلی است. گردآوری اطلاعات به دو روش کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است. جامعۀ آماری پژوهش شامل خانوارهای ساکن در سکونتگاه‌های روستایی پیرامون شهر کرمان است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 372 خانوار به‌دست آمد و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از آمون‌های تی تک‌نمونه‌ای، فریدمن و تکنیک ماباک در محیط نرم‌افزارهای spss و excel تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج آزمون تی تک‌نمونه‌ای نشان می‌دهد که پیامدهای منفی اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و کالبدی-فضایی خزش و الحاق روستاها به شهر در منطقۀ مورد مطالعه با میانگین 3.67 از پیامدهای مثبت با میانگین 3.26 بیشتر است. نتایج آزمون فریدمن نشان می‌دهد که از میان پیامد‌های مثبت، شاخص آگاهی‌های محیطی با میانگین رتبه‌ای 12.30 و شاخص بهبود زیرساخت‌ها با میانگین رتبه‌ای 10.08، رتبۀ بالاتری نسبت‌به سایر شاخص‌ها دارند. همچنین از میان پیامدهای منفی نیز شاخص آلودگی‌های محیطی با میانگین رتبه‌ای 5.8، تغییر کاربری اراضی با میانگین رتبه‌ای 5.54 و تعارضات فرهنگی با میانگین رتبه‌ای 5.38، رتبۀ بالاتری نسبت‌به سایر شاخص‌ها دارند. به‌طورکلی نتایج آزمون فریدمن نشان می‌دهد روستاهای پیرامونی شهر کرمان تحت‌تاثیر خزش شهری و الحاق روستاها به شهر کرمان قرار گرفته‌اند. درنهایت نتایج مدل ماباک نیز نشان می‌دهد که در میان روستاهای پیرامون شهر کرمان، روستای قائم‌آباد با مقدار 0.221si رتبۀ اول و روستای سعادت‌آباد با مقدار 0.103si در رتبۀ ششم قرار گرفته‌اند.

analysis of the vonsequences of urban creep and annexation of villages to the city (case study: suburban villages of kerman)

in the last few decades, the creeping of cities and the unplanned physical development of cities have imposed many positive and negative consequences on peri-urban settlements. in this regard, the current research aims to analyze the economic, socio-cultural and physical-spatial consequences of urban sprawl and the annexation of villages to the city in rural settlements around the city of kerman. the current research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature and method. the collection of information has been done in two ways: library and field. the statistical population of the research includes households living in rural settlements around the city of kerman. the sample size was obtained using the cochran formula, 372 households, and the samples were selected using the simple random sampling method. the collected data were analyzed in spss and excel software environment using sample t-test, friedman and mabak technique. the results of the sample tt test show that the negative economic, socio-cultural and physical-spatial consequences of creeping and annexing villages to the city, in the studied area with an average of 3.67, are more than the positive consequences with an average of 3.26. the results of friedman’s test show that among the positive results, the environmental awareness index, with an average rating of 12.30, and the infrastructure improvement index, with an average rating of 10.08, have a higher rating than other indicators. also, among the negative consequences, the index of environmental pollution, with an average rating of 5.8, land use change, with an average rating of 5.54, and cultural conflicts with an average rating of 5.38 have a higher rating than other indicators. in general, the results of friedman’s test show that the surrounding villages of kerman city have been affected by urban sprawl and the annexation of villages to kerman city. finally, the results of the mabak model also show that among the villages around kerman city, qaem abad village ranks first with si value of 0.221, and saadat abad village ranks sixth with si value of 0.103.