فراتحلیل کیفی مطالعات محله در ایران با تاکید بر پژوهش‌های جغرافیای شهری

محله به‌عنوان اصلی‌ترین جزء حیاتی شهر و کوچک‌ترین سازمان سیاسی-مدیریتی و خُردترین قلمرو اجتماعی، به‌دلیل برخورداری از ابعاد متنوع، توسط رشته‌های علمی-هنری گوناگونی مطالعه می‌شود. موضوع و هدف مقالۀ حاضر، ارزیابی علمی مقالاتی است که در حوزۀ جغرافیای شهری ایران دربارۀ محله، ابعاد و مسائل آن انتشار یافته است. جامعۀ آماری 102 مقالۀ علمی- پژوهشی است که در رشتۀ جغرافیای شهری نوشته شده و در اختیار همگان است که با توجه به چک‌لیست استاندارد prisma و 27 شاخص برای تجزیه‌وتحلیل مقالات در چارچوب روش فراتحلیل کیفی استفاده شده است. در این ارزیابی به مضمون‌ها و مفاهیمی همچون: موضوع، الگو، ماهیت و هدف، شیوۀ استفاده از نظریه، سبک و روش تحقیق، روش گردآوری داده‌ها و قلمرو جغرافیایی، رویکرد هریک از مقالات و درنهایت دسته‌بندی و ارائۀ نتایج آنان پرداخته شده است. نتایج مقاله نشان داد که بیشترین توجه مقالات جغرافیایی در مرتبۀ اول به توسعۀ محله‌ای (44 درصد مقالات) و در مرتبۀ دوم به ابعاد اجتماعی (35 درصد مقالات) و سایر مباحث دیگر در بررسی محلات شهری است. پراکندگی و ازهم‌گسیختگی مضامین مطالعه‌شده؛ تکیه ‌بر روش‌های کمّی، تاکید بیش‌ازحد بر تکنیک پرسشنامه و تکیۀ صرف بر توصیف یا تحلیل اطلاعات مستخرج از آن (44 درصد مقالات)، تعدد آثار تقلیدی در بحث پایداری محلات، توسعۀ پایدار محله و... (38 درصد مقالات)، مخدوش‌بودن پایگاه روش‌شناسی (78 درصد مقالات)، عدم‌تولید نظریه به‌عنوان ویژگی غالب تحقیقات محله‌ای است. اغلب مقالات مطالعه‌شده فاقد بنیان‌های نظری صحیح بوده و به مفاهیم، پیشینه و معرفی چند مفهوم و نظریه به‌طور ناقص در بخش مبانی نظری اکتفا شده است (71 درصد مقالات). بیشتر مضامین مطالعه‌شده را نمی‌توان محله‌شناسی قلمداد کرد، بلکه بیشتر توصیفی از یک متغیر در محله، آن هم به‌‌گونه‌ای منزوی و گسیخته است.

the qualitative meta-analysis of neighbourhood studies in iran emphasizing researches of urban geography

neighborhood as the most important crucial part of city and the least political-managerial organization and the smallest social domain, is studied for enjoyment of varied dimensions by diversity scientific- artistry course. purpose of the present article is the scientific assessment of articles that has been publicized in iran the statistical community is 102 scientific-research articles written in the field of urban geography and available to everyone, which were used according to the prisma standard checklist and 27 indicators to analyze the articles in the framework of the qualitative meta-analysis method. in this evaluation, themes and concepts such as: topic, pattern, nature and purpose, the way of using theory, research style and method, data collection method and geographical area, the approach of each of the articles and finally the classification and presentation of their results have been discussed. the results of the article showed that the most attention of geographical articles is firstly on neighborhood development (44% of articles) and secondly on social dimensions (35% of articles) and other topics in the study of urban neighborhoods. dispersion and disintegration of the studied themes; relying on quantitative methods, overemphasizing the questionnaire technique and solely relying on the description or analysis of the information extracted from it (44% of the articles), the abundance of imitation works in the discussion of the sustainability of neighborhoods, sustainable development of the neighborhood, etc. (38% of the articles), the distortion of the database. methodology (78% of articles), the lack of theory production is the dominant feature of neighborhood research. most of the studied articles lack correct theoretical foundations and are limited to the concepts, background and introduction of some concepts and theories incompletely in the theoretical foundations section (71% of the articles). most of the themes studied cannot be considered neighborhood studies, but rather a description of a variable in the neighborhood, that too in an isolated and disjointed way.