معرفی رهیافت‌‌ها و استراتژی‌‌های مناسب جلب مشارکت روستاییان در اجرای طرح‌‌های منابع طبیعی به روش ahp و مدل راهبردی swot (موردی شناسی: روستای خرو علیا و سفلی شهرستان طبس)

در سال‌های اخیر جامعۀ روستایی ایران با چالش‌‌های متعددی از‌جمله کمبود منابع آب، بیکاری و مهاجرت مواجه‌است. اجرای موفق طرح‌‌های منابع طبیعی می‌تواند بخش زیادی از مشکلات پیشِ‌روی روستاییان را برطرف سازد. از‌طرف‌دیگر، اجرای موفقیت‌آمیز این‌گونه طرح‌‌ها مستلزم مشارکت حداکثری مردم محلی در سطوح مختلف آن اعم‌از اجرا، حفظ و نگهداری است. برای جلب مشارکت حداکثری مردم باید عوامل موثر بر آن شناسایی و در برنامه‌‌های اجرایی لحاظ شود. این تحقیق با هدف شناسایی رهیافت‌ها و استراتژی‌‌های جلب مشارکت مردمی در اجرای طرح‌‌های منابع طبیعی با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp) و مدل راهبردی swot انجام شد. معیار‌ها، رهیافت‌ها، نقاط قوّت و ضعف، فرصت‌‌ها و تهدید‌ها به روش دلفی تعیین و اطلاعات لازم به کمک پرسشنامه جمع‌آوری شد. نتایج تحلیل پرسشنامه‌‌ها نشان داد که از بین سه معیار آموزش و آگاهی، اقتصادی– اجتماعی و فردی، معیار اقتصادی- اجتماعی با وزن نهایی 0.648 بیشترین تاثیر را بر جلب مشارکت و پذیرش آن در منطقه دارد و در بین شش سطح مشارکتی موجود، سطح مشارکت در اجرا با وزن نهایی 0.25 به‌عنوان مهم‌ترین و اثرگذارترین سطح مشارکت مردم است. بر‌اساس مدل راهبردی swot بهترین استراتژی مشارکتی در منطقه، بهره‌گیری از فرصت‌‌ها با استفاده از نقاط قوّت (اشتغال‌زایی پروژه‌‌ها برای ساکنان و توسعۀ اراضی کشاورزی آبی به‌ترتیب با وزن 0.82 و 0.78) است. بر این اساس استراتژی بهینۀ مدیریتی در رابطه با بحث مشارکت، استراتژی تهاجمی (so) (بهره‌گیری از فرصت‌‌ها با استفاده از نقاط قوّت) است.

introducing appropriate approaches and strategies to attract participation of villagers in implementing natural resource projects using ahp and swot (case study: kharv olya and sofla villages in tabas)

in recent years, iranian rural community has faced many challenges, including water scarcity, unemployment and migration. successful implementation of natural resource projects can solve a lot of problems for villagers. in the other hand,  successful implementation of natural resource projects in various levels such as operation and maintenance requires local participation. the factors affecting on maximum participation must be identified and should be considered in planning. this research was conducted to identify approaches and strategies for attracting public participation in implementation of natural resource projects using analytical hierarchical processing (ahp) and swot. criteria, approaches, strengths and weaknesses, opportunities and threats were determined by delphi method. data were collected using a questionnaire as a main research tool. the results of the questionnaire analysis showed which the socioeconomic criteria with a final weight of 0.648 has the most impact among the three criteria (education and awareness, individual and socio-economical). the participation in the project operation with a final weight of 0.25 is the most important and most effective type of people participation among the different types of participation. based on swot model the best participatory strategy in the research area is utilizing opportunities using strengths (employment generation projects for residents and development of irrigated fields with 0.82 and 0.78 weights, respectively). accordingly the optimal management strategy in relation to participation is an aggressive strategy (utilizing opportunities using strengths).