ارزیابی توسعه معماری و شهرسازی مدرن‌ در معماری خانه‌های قاجار(مورد شناسی: شهرکرمانشاه در منطقه غرب ایران)

تحولات معماری و فضاهای شهری کرمانشاه در دوران قاجار همزمان با ظهور فرآیند توسعه و رشد کالبدی شهرهای ایران، به واسطه‌ی ورود شاهزادگان قاجار به کرمانشاه و تاثیرات موقعیت ارتباطی این شهر محقق شد. بدین ترتیب زمینه لازم برای شکل‌گیری و توسعه‌ی فضاهای شهری و معماری، تغییر روابط اجتماعی، تفکیک اقشار جامعه و پیدایش نیازهای جدید پدید آمد. در این پژوهش، چگونگی شکل‌گیری معماری خانه‌های‌ قاجار در منطقه غرب ایران و به طور اخص شهر کرمانشاه‌ و بررسی رابطه‌ی الگوهای توسعه معماری و شهرسازی مدرن با معماری‌ خانه‌های ‌قاجار به عنوان پرسش‌های اساسی تحقیق مطرح شده است. این پژوهش ‌با روش تاریخی، تفسیری مبتنی بر سه مرحله‌ی «ارزیابی فرآیند توسعه معماری و مولفه‌های‌ تاثیرپذیری ‌از شهرسازی غرب در خانه‌های ‌قاجار»؛ «بررسی خانه‌های شاخص بر اساس مبانی نظری و چگونگی تاثیر معماری غرب و فضای شهری مدرن بر معماری دوره قاجار» و «چگونگی شکل‌گیری و دگرگونی متاثر از معماری غرب و فضای شهری مدرن و انعکاس‌ آن بر کالبد معماری و شهرسازی ‌در خانه‌های کرمانشاه درمنطقه غرب ایران» صورت گرفت. تحلیل موضوع در این نوشتار بر اساس جمع‌آوری اطلاعات به صورت اسنادی، کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی برای بررسی محدوده‌ی مطالعاتی مورد نظر میسر شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که دولت قاجار زمینه‌های تغییرات و الگوبرداری از تمدن غرب را در فضای سنتی جامعه ایران‌ فراهم نموده و در این دوره ساختمان‌هایی ‌به سبک تلفیقی با عناصر و تزئینات متاثر از معماری و الگوهای توسعه شهری غرب در معماری ایران ظهور کرده است. فرآیند ارزیابی در این پژوهش مطابق شاخصه‌های تعیین شده، مبین آن است که میزان تاثیرگذاری و الگو‌برداری شامل ‌دوران تداوم سنت‌های معماری ایران، دوران تلفیق معماری سنتی ایران با معماری غرب و دوران جایگزین شدن معماری غرب با معماری سنتی ایران است. سیر تکاملی ‌و تغییرات کالبدی معماری خانه‌های قاجاری کرمانشاه بر اساس وابستگی به تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در ساختار شکل‌گیری و توسعه شهر قاجاری کرمانشاه میسر شده است.