شناسایی عوامل موثر بر نابرابری منطقه‌‌ای در ایران

نابرابری منطقه‌‌ای به‌عنوان یکی از اشکال موجود نابرابری، ازجمله مباحثی است که در نظام فرصت مطرح بوده و حضور/غیاب و شدت/ضعف آن تاثیر مهمی بر کمّیت و کیفیت نظم و انسجام جامعه در سطوح و ابعاد مختلف دارد. این مسئله به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه یک مسئلۀ جدی است. با توجه به اهمیت موضوع، این مطالعه درصدد شناسایی عوامل موثر بر نابرابری منطقه‌‌ای در ایران است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-اکتشافی بوده است و جامعۀ آماری تحقیق را کارشناسان آشنا به موضوع نابرابری و توسعۀ منطقه‌‌ای ایران تشکیل می‌‌دهند که به روش گلوله‌برفی، تعداد 10 نفر از آن‌ها به‌عنوان نمونۀ آماری تحقیق انتخاب شدند. همچنین برای تجزیه‌وتحلیل داده‌‌ها از روش تحلیل محتوا، مدل‌سازی ساختاری تفسیری( (ism و تحلیل micmac استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که از بین 47 عامل شناسایی‌شدۀ اولیه، 14 عامل ازجمله عوامل ضعف برنامه‌‌ریزی درست، تصمیم‌های مدیران و برنامه‌‌‌ریزان و ضعف دسترسی به امکانات و تجهیزات، در محاسبۀ روایی محتوایی، ضریب cvr بالای 0.75 را کسب کردند و به‌عنوان عوامل نهایی نابرابری منطقه‌‌ای شناخته شدند. همچنین سطح‌‌بندی عوامل نشان داد که عوامل مربوط در شش سطح قابل‌طبقه‌‌بندی هستند. عوامل منابع منحصر‌به‌فرد و قابلیت‌‌ها با 29 درصد اشتراک در پایین‌‌ترین سطح و عوامل تمرکزگرایی و ناکارآمدی دولت با 90 و 91 درصد اشتراک در بالاترین سطح قرار گرفتند. دسته‌‌بندی آن‌ها نیز نشان داد که عوامل محدودیت نیروی انسانی (با امتیاز قدرت نفوذ 10 و میزان وابستگی 5)، کمبود منابع مالی و سرمایه‌‌‌گذاری (با امتیاز قدرت نفوذ 8 و میزان وابستگی 7) و کم‌‌توجهی به پژوهش (با امتیاز قدرت نفوذ 13 و میزان وابستگی 5)، کلیدی‌‌ترین عوامل نابرابری منطقه‌‌ای هستند و تاثیر بسیار زیادی بر نابرابری دارند.