پایش و پیش‌بینی فرایند گسترش کالبدی و تغییرات کاربری زمین در شهرهای میانه‌اندام (مورد شناسی: شهر مرند)

در دهه‌های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده‌اند، به‌طوری که روند رشد شهرنشینی در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام‌گسیخته و بی‌قوارۀ شهرهای با نقش ملی و ناحیه‌ا‌ی شده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست‌های نامناسب ساخت‌وساز و بی‌برنامگی در بهره‌برداری از زمین شهری است؛ ازاین‌رو ارزیابی روند گسترش فیزیکی شهر و آگاهی از الگوهای تغییرات کاربری اراضی و به‌کارگیری نتایج آن، در برنامه‌ریزی‌های آیندۀ شهر ضروری است. در پژوهش حاضر به بررسی تغییرات کاربری اراضی و روند گسترش فیزیکی پیرامون شهر مرند در طی سال‌های 13781395 و سپس به پیش‌بینی این تغییرات تا سال 1405 با استفاده از مدل زنجیره‌ای مارکوف پرداخته شد و برای این منظور از تصاویر ماهواره‌ای لندست tm، سال‌های 1378، 1384، 1390 و 1395 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. تعیین نقشۀ کاربری بعد از انجام تصحیحات بر روی تصاویر ماهواره‌ای، تعیین نمونه‌های آموزشی و ارزیابی دقت طبقه‌بندی صورت گرفت. نتایج نشان می‌دهد که در طی این دوره، طبقۀ اراضی ساخته‌شده افزایش قابل‌توجهی داشته است؛ به‌طوری که حدود 36 درصد از تغییرات را دربر داشته و در روند افزایش اراضی ساخته‌شده، طبقات اراضی بایر و باغات به‌ترتیب بیشترین نقش را داشته است و این تغییرات عمدتاً ناشی از افزایش میزان مهاجرت از سکونتگاه‌های پیرامون شهر مرند به این شهر است.

Monitoring and predicting the process of physical expansion and land use changes in middle city (Case study: Marand city)

In recent decades, cities of Iran have undergone remarkable changes, as in many third world cities, so that growth of urbanization following economic and social changes has led to the unrestrained growth of cities and towns with national and regional role, which in most cities of the country, despite of inappropriate policies of construction and utilization of urban land. Therefore, evaluating its results is essential in future planning of cities. In current study, land use changes and physical expansion around Marand city during the years 1999 to 2016, and then predicted these changes by 2026 with using of Markov chain model. For this purpose, satellite images of Landsat TM, 1999, 2005, 2011 and 2016 have been analyzed. The results show that during this time, builtup land has increased significantly, with about 36% of the changes, and in process of land increasing, land classes of unused land and gardens respectively have played huge function and these are changes chiefly due to an increase in the number of immigrants from settlements around the city of Marand to this city.  Moreover, after 10 years, the greatest changes will be made in unused land (26.75%), which will become more to land built, then garden lands (19.52%) will be the largest change toward land built. Indeed, according to results, built up lands have the highest stability and in comparison, unused and garden lands will have low sustainability.