عوامل موثر در طراحی پایدار منظر اکولوژیک رودخانه مطابق با میزان آب و خشکی‌‌های فصلی(مورد شناسی: رودخانۀ زاینده‌‌رود اصفهان)

برهم‌‌خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه‌‌‌‌های شهری نه‌‌تنها موجب اختلال در جریان آبی رودخانه‌‌‌‌ها می‌‌‌‌شود، بلکه آثار نامطلوب زیست‌‌محیطی آن در طولانی‌‌مدت در زندگی ساکنان شهر منعکس می‌‌شود و تا نسل‌‌ها ادامه خواهد‌‌داشت. از‌‌جمله مخاطرات تاثیرگذار بر اکوسیستم رودخانه‌‌‌‌ها، کمبود آب و خشکسالی است. رودخانۀ زاینده‌‌‌‌رود یکی از مهم‌‌ترین رودخانه‌‌‌‌های دائمی ایران است که در طی سال‌‌‌‌های گذشته دچار کمبود آب و خشکی‌‌‌‌های نامنظم فصلی شده‌‌است. حوزۀ آبریز زاینده‌‌رود در منطقۀ مرکزی ایران، یکی از حوزه‌‌های آبریز تحت‌‌تنش است و افزایش در مصرف آب و خشکسالی سبب شده تا این حوزه، تحت‌‌تنش آبی مداوم قرار گیرد و در سال‌‌های اخیر خسارات زیست‌‌محیطی زیادی به این منطقه و کشور وارد شود. چنین به نظر می‌‌‌‌رسد که طراحی پایدار منظر مطابق با ویژگی‌‌‌‌های اکولوژیک رودخانه، راهکاری موثر درجهت پاسخگویی به این مساله است و می‌‌تواند به حفظ منظر رودخانه‌‌‌‌ها به‌‌عنوان یک اکوسیستم پویا و پایدار کمک کند. دستیابی به مولفه‌‌های پایداری در طراحی منظر رودخانه در بستر طراحی اکولوژیک، می‌‌تواند علاوه‌‌بر تامین نیازهای اکولوژیک نسل امروز، پاسخگوی نیازهای نسل فردا نیز باشد و به بهبود حیات رودخانه کمک کند. تاکید این مقاله بر رودخانۀ زاینده‌‌رود است و در این راستا پژوهش حاضر با روش تحلیلیتوصیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌‌ای و مشاهدات میدانی، به بررسی عوامل و لایه‌‌‌‌های تاثیرگذار در طراحی اکولوژیک رودخانه پرداخته‌‌است و سپس به‌‌منظور شناسایی پتانسیل‌‌های مکانی (با استفاده از فرایند "ahp") به ارائۀ مدلی برای طراحی منظر مناسب در این رودخانه در شرایط خشکی می‌‌‌‌پردازد. نتایج این مقاله شامل راهکارهایی درجهت طراحی پایدار اکولوژیک منظر رودخانۀ زاینده‌‌رود است که بیان‌‌کنندۀ اهمیت فاکتورهای ایمنی و امنیت، نفوذپذیری، زیرساخت‌‌‌‌ها، نشانه‌‌‌‌ها و پوشش گیاهی در طراحی است.

Effective Factors in Sustainable Design of River Ecological Landscape According to Amount of Water and Seasonal Drought (Case study: Zayandehrud River, Isfahan)

Disturbing the ecosystem balance of urban rivers not only disrupts river flows, but its unfavorable environmental impacts are reflected in the city’s longterm lives and will continue for generations. One of the major impacts on river ecosystems is water scarcity and drought. Zayandehrud River is one of the most important permanent rivers in Iran, which has suffered from shortages of water and seasonal droughts during the past years. Zayandehrud catchment area in the central region of Iran is one of the areas with tension. Increasing water usage and drought have caused this area to be under continuous water stress and in contemporary years, many environmental damages have been brought to this region and the country. To be It seems that sustainable landscape design, in accordance with the ecological characteristics of the river, is an effective solution. It can help preserve the landscape of the rivers as a dynamic and sustainable ecosystem. Achieving sustainability components in riverside landscape design accordance ecological design, can meet the needs of tomorrow. In addition, it can help for providing the ecological requirements of today’s generations and for the river life improvement. In this study the analyticaldescriptive has used and Information, gathering method is library studies and field observations. To investigate the factors and layers which has affecting on the ecological design of the river and also for providing a model for identifying the potential of the place (using the "AHP" process) to design a suitable landscape in this river under drought conditions. The results of this paper include some strategies for designing the ecological landscape of the Zayandehrud River, which indicates the importance of safety and security factors, permeability, infrastructure, signs and vegetation in design.