تحلیل فضایی میزان تناسب محیطی شهر شیراز با استفاده از روش مناسبت محیطی

در دهه‌های اخیر، رشد و گسترش شهرها به‌صورتِ بی‌رویه و شتابان صورت گرفته است. این رشد بی‌رویه، پیامدهایی نظیر نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به‌سمتِ پهنه‌های آسیب‌پذیر (نظیر حوضه‌های سیلابی، مناطق مخاطره‌آمیز از‌جهتِ لرزه‌خیزی و نیز شیب‌های نامناسب) داشته است که باعث به‌هم‌خوردن تعادل و پایداری اکولوژیکی شهر‌ها شده است. در این ارتباط، شهر شیراز به‌عنوان یکی از کلان‌شهرهای کشور شاهدی بر این مدعاست که رشد کالبدی آن بدون برنامه‌ریزی و ملاحظات زیست‌محیطی، سبب گسترش به‌سوی پهنه‌های آسیب‌پذیر از‌منظرِ مخاطرات محیطی و اکولوژیکی شده است. در‌واقع در رشد و گسترش فضایی شهر شیراز، تناسب محیطی یا هماهنگی با شرایط و بسترهای محیط زیستی و اکولوژیکی رعایت نشده است؛ آنچه که کمّ و کیف آن نیازمند ارزیابی علمی است. لذا، برای ارزیابی میزان تناسب محیطی شهر شیراز در چارچوب روش تحقیق توصیفی تحلیلی، از فنون تحلیل مناسبت محیطی استفاده شد. در ادامه با توجه به ساختار اطلاعات موجود و قابلیت به‌کارگیری آن در سیستم‌های رایانه‌ای، از میان فنون تحلیل مناسبت محیطی، فن ترکیب خطی انتخاب شد. سپس معیارهای توپوگرافیک و اکولوژیک شاملِ شیب، ارتفاع، پهنه‌بندی خطر زلزله و اراضی کشاورزی و باغی انتخاب شد و بر‌اساس فن ترکیب خطی رتبه‌بندی شدند. سپس این معیارها با توجه به اهمیت‌شان ترکیب شدند و نقشۀ نهایی میزان تناسب محیطی به‌دست آمد. نتایج نشان داد که از کل مساحت شهر، 38.6 درصد را پهنه‌های نامناسب،‌ 38.5 درصد پهنه‌های کمتر مناسب و تنها 22.8 درصد را پهنه‌های مناسب تشکیل می‌دهد. وضعیتی که میزان تناسب محیطی پایین شهر شیراز را نشان می‌دهد.